زلزله شناسان می گویند: پایتخت ایران در کنار دو شهر زلزله خیز لس آنجلس و استانبول مقاصد احتمالی زلزله های مهلکی هستند که عنوان می شود موج وقوع آنها آغاز شده است.
اطلاعاتی که درباره خطرپذیری شهر تهران در برابر زلزله منتشر شده باعث می شود هر وقت زلزله ای در ایران یا حتی در نقطه ای دیگر از دنیا اتفاق می افتد، بحث احتمال وقوع زلزله در پایتخت ایران مطرح شود؛ اتفاقی که در صورت وقوع با توجه به نا ایمن بودن بسیاری از ساختمان ها در شهر تهران خسارات جبران ناپذیری بر جا می گذارد و به سادگی تبدیل به فاجعه در ابعاد وسیع می شود.
کشور ایران کشوری زلزله خیز است و هر لحظه وقوع زلزله در آن امکانپذیر است،بنابراین ایمنی سازی در برابر زلزله در شهر تهران امری ضروری است.
وضعیت شهر تهران نیز مانند سایر شهرهای کشور است و نمی توان گفت که تهران زلزله خیزتر از سایر شهرهاست، اما با توجه به اینکه کشور ایران کشوری زلزله خیز است باید نسبت به وقوع زلزله در پایتخت آمادگی داشت. در تهران ظرفیت وقوع زلزله وجود دارد و ما باید شرایط کار و زندگی خود را متناسب با زلزله خیزی تهران تنظیم کنیم.
این در حالی است که تاکنون در مورد ایمنی سازی شهر تهران کار چندانی انجام نشده است و همین امر درجه زلزله خیزی و وقوع تلفات جانی و مالی را در صورت وقوع زلزله تهران تشدید می کند. حتی شبکه گازرسانی شهر تهران متناسب با زلزله خیز بودن این شهر تنظیم نشده است و برای حفظ ایمنی شهر تهران در برابر زلزله نیازمند مدیریت بحران هستیم.
مقاصد احتمالی زلزله های مهلک
زلزله شناسان اعلام کردند که با توجه به افزایش تنش ها در لایه های زیرین کره زمین، استانبول، تهران و لس آنجلس در معرض زلزله های احتمالی بعدی در جهان قرار دارند.
زلزله شناسان اعلام کرده اند که طی سال جاری تنش میان لایه های زیرین کره زمین و صفحات تکتونیکی آن نسبت به قبل افزایش یافته است. در حال حاضر جنوب شرق آسیا، آمریکای جنوبی و اخیرا نیز، با زلزله مهلک در مرکز ایتالیا، اروپا در حال حس کردن تاثیرات این مساله است.
برهمین اساس نگرانی هایی نسبت به احتمال وقوع زمین لرزه های مهلک تر در برخی نقاط جهان که به از بین رفتن کل یک شهر منجر شود، گسترش یافته است. از این نظر سه شهر در جهان با بیشترین احتمال وقوع زلزله بعدی، لس آنجلس، تهران و استانبول هستند. لس آنجلس بر روی گسل خطرناک سن آندرس واقع شده و دیگر وقوع زمین لرزه در این شهر عجیب به نظر نمی رسد.
مرکز آزمایشات نیروی جت ناسا اعلام کرده که وقوع ریز لرزه ها در لایه های زیرین این شهر فشار موجود بین این لایه ها را افزایش داده است. در سال 2014، زمین لرزه ای به قدرت 5/1 درجه در مقیاس ریشتر شهر لاهابرا در کالیفرنیای جنوبی و نزدیکی لس آنجلس را لرزاند. کارشناسان ناسا معتقدند که بخشی از فشار زمین لرزه قبلی باقی مانده است که قطعا تا آوریل سال 2018 به وقوع زمین لرزه در لس آنجلس منجر خواهد شد.
بنا به گفته این کارشناسان، قدرت فشار باقیمانده به قدری است که می تواند زلزله ای به قدرت تا 3/ 6درجه در مقیاس ریشتر ایجاد کند.
تهران نیز یکی دیگر از مقاصد احتمالی زمین لرزه در جهان است؛ چرا که این شهر در نزدیکی سه گسل بزرگ واقع شده است. از سوی دیگر جمعیت زیادی به سوی این شهر آمده اند و جمعیت این شهر به شدت افزایش یافته و در نتیجه ساختمان سازی های گسترده ای در تهران انجام شده است که موارد ایمنی نسبت به زلزله در بسیاری از این ساختمان ها رعایت نشده و همین امر جمعیت بسیاری را دراین شهر نسبت به وقوع زمین لرزه آسیب پذیر کرده است.
یک زلزله شناس و استاد دانشگاه آزاد اسلامی تهران، در گفت وگو با رویترز اعلام کرد که احتمال وقوع زمین لرزه با حداقل قدرت شش ریشتر در تهران طی 50 سال آینده 90 درصد است. بهرام عکاشه تاکید کرد: زمین لرزه ممکن است 50 سال دیگر و یا همین امشب رخ دهد.
این در حالی است که رئیس جمهور پیشین ایران، نیز پیشتر اعلام کرده بود که جمعیت تهران بسیار بیشتر از آن است که این شهر بتواند در زمان زلزله از عهده آن برآید. محمود احمدی نژاد تاکید کرده بود: 13 میلیون نفر در تهران زندگی می کنند که پنج میلیون نفر از این جمعیت باید تهران را ترک کنند تا بتوان در زمان زمین لرزه احتمالی از عهده عواقب آن برآمد.
زلزله در کمین استانبول
استانبول نیز گزینه دیگری است که احتمال وقوع زمین لرزه در آن بالاست. در قرن 20، حدود صد هزار نفر در استانبول به دلیل وقوع زمین لرزه های کوچک و بزرگ جان خود را از دست داده اند.
به همین دلیل کارشناسان نسبت به شرایط بخشی از جمعیت این شهر ترکیه که در خانه های آسیب پذیر و بدون ایمنی کافی زندگی می کنند نگران هستند.
بنا به تحقیقی که در سال 2000 انجام شد، به احتمال 60 درصد این شهر تا سال 2030 زمین لرزه ای به بزرگی هفت درجه در مقیاس ریشتر را تجربه خواهد کرد. به گزارش فارس، برای آنکه بتوان عواقب این زمین لرزه را بیشتر درک کرد باید گفت که وقوع زمین لرزه ای به بزرگی 5/7درجه در مقیاس ریشتر در حدود 100 کیلومتری این شهر به کشته شدن هزار نفر در استانبول انجامید.
تهران شهری روی گسل
تهران روی گسل قرار دارد و بافت های فرسوده آن حدود چهار هزار هکتار است که با بی توجهی مسئولان این بافت نا ایمن به 12 هزار هکتار هم خواهد رسید. بنابراین رسیدگی به بافت های فرسوده بسیار اهمیت دارد. بسیاری از بافت مسکونی در مرکز تهران به ویژه در منطقه 12 فرسوده و کلنگی است.
پایین این بافت ها در مقابل زلزله و سایر بلایای طبیعی، ریزدانگی و کوچک بودن فضاهای مسکونی از عمده مشکلات این بافت ها است. این در حالی است که بافت های فرسوده شهری که زمانی براساس الگوهای شهری و با تاثیر از شرایط اقتصادی، اجتماعی ساکنان و ویژگی های محیطی به وجود آمده اند، امروزه بر اثر گذشت زمان و تغییر در الگوهای فضایی ساخت و ساز، قابلیت زندگی را از دست داده و دارای مشکلات زیادی از لحاظ شرایط کالبدی، عبور و مرور، اقتصادی و اجتماعی برای زندگی امروزی است.
بنابراین استفاده ازبرنامه های راهبردی در جهت بهسازی و نوسازی این بافت های فرسوده دارای اهمیت بسیاری است. سازمان مدیریت بحران شهر تهران نیز بارها اذعان داشته که آمادگی لازم برای مقابله با زلزله و بحران های ناشی از آن، هنوز در پایتخت تامین نشده و شرایط موجود نمی تواند دغدغه خاطر مردم و مسئولان را در حوزه آمادگی و بسیج امکانات هنگام وقوع بحران برطرف سازد.
بافت های فرسوده تهران، دسترسی و امداد و نجات مصدومان زلزله تهران را در بسیاری از نقاط پایتخت با مشکل جدی روبه رو می کند، به طوری که اگر یک زلزله بیش از پنج ریشتر رخ دهد، تراکم جمعیتی موجود در بافت های فرسوده مانع دسترسی به گروه های امداد و نجات به مناطق آسیب دیده می شود.
ضمن اینکه مشکلات مشابهی می تواند در جریان امدادرسانی به مصدومان ساختمان های بلند مرتبه تهران رخ دهد.
منبع: ايرنا
