تابناک تهران معرفی می کند؛
محمد تقی بهار شاعر، مورخ، محقق، روزنامه نگار، سیاستمدار و استاد برجسته دانشگاه و فرزند "میرزا محمد کاظم صبوری" است.
وی در سال 1265 هجری شمسی در شهر خراسان چشم به جهان گشود و تا وقتی که در سن 20 سالگی به مشروطه ملحق نشده بود، خانه ای در تهران نداشت.
به گزارش تابناک تهران، موقعیت جغرافیایی منزل مرحوم "ملک الشعرای بهار" در خیابان طالقانی، خیابان ملک الشعرای بهار، کوچه گوهر، پلاک 9 (منطقه شش تهران) قرار دارد و نکته قابل توجه در این خصوص، نامگذاری خیابان اصلی به نام "ملک الشعرای بهار" است که نشان دهنده اهمیت و ارزش این شخص و بنای به جا مانده از اوست.
بنای موجود در این ملک که به سبک بناهای دوران تجدد و نوگرایی در تهران و بعد از احداث خیابان های مطابق با اصول شهرسازی و با شکل جدید ساخته شده، مربوط به اواخر دوران پهلوی اول بوده و قدمتی تقریبا هفتاد ساله دارد. در ساخت این بنا از مصالح مرسوم و محصول همان دوران مانند آجر قزاقی، چوب، موزاییک، شیشه، گچ، تیر چوبی و تیر آهن و ... استفاده شده است.
خانه قدیمی بهار، از جمله خانه های سبک ایرانی با پلان مستطیل شکل در انتهای کوچه ای بن بست، یادگار یکی از نوادر شعر و موسیقی کشور و محل زندگی شاعری توانا و سیاستمداری بزرگ است.
کل عرصه ملک مستطیل شکل و تقریبا در تمام بخش شمالی دارای ساختمان نواری است. بنا شمالی جنوبی است و حیاط در بخش جنوبی با تقسیم بندی های جزیی و محوطه سازی با چند درخت و درختچه تزیین شده است. این اثر فرهنگی تاریخی متعلق به هفتاد سال پیش و دارای دو طبقه (شامل زیر زمین و طبقه اول) است.
در و پنجره های بنا به فرم گذشته باقی مانده است
ورودی بخش زیر زمین در قسمت غربی بنا قرار دارد و بعد از ورود به خانه و رسیدن به حیاط کوچک جلوی ورودی با دری به ابعاد 160*70 روبرو می شویم و با طی کردن چند پله، خواهید توانست به کف زیر زمین برسید. زیر زمین دارای یک راهرو و در مرکزی است؛ این راهرو در بخش اول خود کمی باریکتر است و عرض آن، حدود 1 متر و دارای سه اطاق در سمت شمال و جنوب خود است. در قسمت جنوبی، اطاقی بزرگ به ابعاد 6*4 متر و با پنجره هایی با ابعاد 2*4 متر روبروی اطاق کوچک تر پلکانی در بخش جنوب راهرو واقع شده است که با 8 پله به همکف و با 6 پله به طبقه اول می رسد.
از این قسمت راهرو که بگذریم به فضایی چهار گوش با ابعاد 2*2 می رسیم که دستشویی زیر زمین در این قسمت قرار گرفته و در ادامه مسیر به اطاق مربع شکل با ابعاد 5*6 و با پنجره ای بزرگ به سمت جنوب می خواهیم رسید.
این بخش اصلی ترین بخش زیر زمین و مهم ترین اطاق در این طبقه است. سقف زیر زمین طاق غربی با تیر ریزی آهنی است که به شکل خوبی و بدون تزئینات اجرا شده است و تمامی در و پنجره ها چوبی و به فرم گذشته باقی مانده است.
نحوه بهره برداری از این بنا غلط است
کل فضای عرصه ملک بالغ بر 600 مترمربع است؛ راه ورودی به طبقه اول توسط پلکانی از جنس موزاییک ریختگی و در حیاط جنوبی است. بعد از ورودی از پله های نمای جنوبی به سطح طبقه اول می رسیم این فضا پلانی دار، در بخش طولانی پلان رو به سمت جنوب ایوانی کوچک و به شکل نیم دایره با دو ستون مدور چهره زیبایی به بنا داده و البته تنها تنوع پلانی بناست. در و پنچره ای کوچک این طبقه را به فضای شرقی بنا متصل جدا می نماید که البته اکنون به فاصله کمی از این بنا دیواری قرار گرفته که خانه بهار را از همسایه شرقی جدا می کند.
سقف بنا شیروانی با خرپای چوبی است. زیر شیروانی لته کوبی شده و روی آن از ملات کاهگل و روی آن از ملات گچ استفاده شده که البته این بخش آسیب های فراوانی دیده و نیاز به مرمت اضطراری دارد.
درها و پنجره های این طبقه همگی چوبی بوده و البته آسیب های جدی اغلب آنها را در معرض نابودی کامل قرار داده است.
محوطه سازی وضع موجود در عرصه اثر، به دیل عدم رسیدگی و توجه کافی تقریبا از بین رفته و شکل اولیه آن تغییرات زیادی پیدا کرده است؛ بزرگترین تغییر آن، ایجاد دو طاق به عوان بخش سرایداری در بخش جنوب غربی عرصه است که هیچ تناسب و توازنی با بنای قدیمی ندارد.
در حال حاضر، نحوه بهره برداری از این بنا شیوه ای غلط است و استفاده از آن به عنوان انبار لوازم اداری فرسوده، اصلا شایسته نام بهار نیست. مرکز اسناد ملی به عنوان متولی و بهره بردار و با شخصیتی کاملا فرهنگی، کمترین توجه ای به این اثر ندارد و با ادامه این روند یکی از اسناد ملی معتبر و تاریخی کشور به فراموشی سپرده خواهد شد.
خانه بهار همچون صاحبش ساده است
خانه بهار همچون شخصیت فرهنگی و ساده مالک آن، فاقد هر گونه تزئینات بوده و به نوعی نشان دهنده طرز فکر خاص ملک الشعرا است. تنها شکل تزئینی موجود در کل عرصه یک ردیف آجر چینی تیزه دار قطاری در پیشانی بام است که البته جلوه خاصی به نمای بیرونی داده است.
مالکیت بنای بهار دولتی بوده و اکنون در اختیار مرکز اسناد ملی است ولی تاکنون هیچ اقدامی جهت ثبت آن در ردیف آثار ملی صورت نگرفته است.
گفتنی است که در یک دهه اخیر، هیج اقدام مرمتی، در خصوص این بنا انجام نشده و تنها کاری که انجام شده، این است که یک بخش سرایداری در آنجا ساخته شده که این، باعث آسیب رساندن به بنای اصلی می شود.
