یکی از نیازمندی‌های اساسی جامعه ایرانی محل‌های فرهنگی و تجمعات نشاط و شادی آور اجتماعی است. از جمله مکان‌هایی که می‌توان از ظرفیت آن استفاده مناسبی کرد، پارک‌های بلا استفاده شهر هستند.اکثریت پارک های تهران تنها تبدیل به محلی برای قدم زدن محدود عابران شده اند. عابران پیاده هایی که ممکن است در گیر و دار شلوغی های تهران برای رفع خستگی چند دقیقه ای، گذرشان به نزدیکترین پارک محل افتاده باشد.
همچنین تامین امکانات و تجهیزات مناسب پارک های شهری در راستای نظر شهروندان سبب افزایش میزان رضایتمندی مراجعان به پارک خواهد شد. اما نکته قابل توجه این است که در چند سال اخیر تعداد مراجعان پارکها تنها سیر نزولی در پیش داشته است. امکانات و تجهیزات اکثریت پارک های تهران در حد متوسط است اما به لحاظ امکانات و فعالیت های فرهنگی که باید در آن انجام شود، در جایگاه ضعیف تری قراردارند؛ اگر پارک ها را جداگانه مورد بررسی قرار دهیم متوجه فاصله بسیار زیاد آن ها از جایگاه فرهنگی خواهیم شد.
روبروی ساختمان شهرداری و در محدوده خیابان خیام قدیمی ترین پارک شهر قراردارد. چند کودک که تعدادی جعبه و پلاستیک در دست دارند با دیدن هر آدم جدیدی در پارک به سمتش می دوند. یکی از آن ها گوشه کیف یک دختر جوان را تکان میدهد و میگوید: «خاله خاله! توروخدا یه بسته دستمال از من بگیر، 2 تومن بیشتر نیست» یکی دیگر از کودکان که حدودا 6 ساله است، جعبه آدامس های رنگی خود را روی زمین می گذارد و با صدای بچگانه اش داد میزند: «همه جور آدامس فقط هزارتومن». کودکان دست فروش هر کسی را که می بینند سریعا برای فروش زوری کالاهای خود آویزان فرد می شوند.
در گوشه دیگری از پارک روی یک صندلی چوبی تعدادی روزنامه و کارتن پهن شده است. مردی حدودا چهل ساله با سر و وضع آشفته روی کارتن‌ها دراز کشیده و لنگ پارهای رو صورت خود انداخته است. روی اکثر صندلی ها و روی سبزه های پارک صحنه خوابیدن و جولان کارتن خواب ها تکرار شده است.
در بخش دیگری از پارک؛ پشت درخت های تنومند و همیشه سبز پارک شهر، آدم هایی با چشمان هراسان و خمیده کنار همدیگر ایستاده یا نشسته اند. دست هایی که به همدیگر زر ورق به همراه آتش می دهند. پشت درخت های تنومند و همیشه سبز پارک شهر؛ مکان جلوه گری و نمایش اعتیاد معتادان است.
پارک شهر محل گشت و گذار انسانهای عادی نیست بلکه محل گردش و جولانگاه معتادان، سارقین، دست فروشان، فال فروشان و ... است.
در ادامه؛ پارک های دیگر شهر تهران از جمله پارک دانشجو، ولایت، رازی و ... از این معضلات در امان نیستند. هر پارک تهران با توجه به محدوده قرارگیری خود دارای یک سری آسیب ها و کمبودهای فرهنگی است. در بسیاری از پارک های تهران استفاده مطلوبی از ظرفیتهای فرهنگی موجود نمی شود یا می توان گفت برنامه ریزی برای توسعه فعالیت ها و پتانسیل های فرهنگی وجود ندارد.
احمد مسجد جامعی عضو کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا، در این خصوص بیان کرد: «ساخت و ساز در پارک ها ممنوع است. نباید به بهانه فضاسازی برای کارهای فرهنگی فضای سبز پارک را تحت الشعاع قرار دهد.»
وی با بیان این مطلب که برخی از فعالیت‌ها در محدوده شهر در اختیار شهرداری نیست، گفت: «هر پارکی قابلیت اجرایی متفاوت دارد . مثلا مهم‌ترین کتابخانه عمومی تهران در پارک شهر قرار دارد. ولی همین پارک نیز متعلق به شهرداری نیست بلکه در اختیار هیئت امناء کتابخانه‌های عمومی شهر تهران است.»
مسجد جامعی با تاکید بر اینکه شهرداری تنها بر نحوه فعالیت پارک هایی که مدیریت آن را برعهده دارد می تواند نظارت کند، گفت : «علت فعال بودن پارک گفتگو این است که در اختیار شهرداری است. بی شک علت کمبود و کاستی استفاده بهینه و الخصوص فعالیت های فرهنگی در پارکها را باید جداگانه بررسی کرد و توجه داشت که هر پارک در اختیار کدام نهاد و سازمان قرار دارد. برای مثال پارک لاله در اختیار کانون پرورشی فکر کودکان است و اگر کار فرهنگی در این پارک انجام می گیرد یا نمی گیرد مسئولان کانون باید پاسخگو نحوه عملکرد خود باشند.»
وی در پاسخ به این سوال که چرا شهرداری مصوبه جدیدی برای نظارت بر فعالیت‌های فرهنگی پارکها تصویب نمی‌کند، بیان کرد: «مصوبات قبلی را نمی‌توان بی دلیل نقد کرد و این امر نیازمند چارچوب مشخصی است گرچه چارچوب‌ها از قبل هم تعیین شده است.»
عضو کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران در پایان افزود: «برای بهره‌برداری از هر پارک تعاریف به خصوصی صورت گرفته است. باید بررسی کرد که هر پارک موجود در شهر تهران در اختیار کدام سازمان یا ارگان قرار داردو منشاء بهره‌برداری از آن به کجا مربوط است تا با شناسایی این ارگان ها تازه مشخص شود در هر پارکی چه می توان انجام داد و اگر هر پارکی مورد استقبال نیست و کارهای فرهنگی هم در آن انجام نمی شود علتش ریشه یابی شود.»
در پایان لازم به ذکر است شهر تهران از دیرباز به عنوان منطقه ای خوش آب و هوا و دارای باغات سرسبز شهرت داشته است. وجود پارک ها در تهران بر طراوت و شادابی چهره شهر تا حد بسیاری کمک می کند. بنابراین بهتر است مسئولین فکری به حال پارک‌های بلا استفاده شهر تهران کنند.
/برنا
