Vank Cathedral
کلیسای جامع وانک (به انگلیسی Holy Savior Cathedral ) یا آمنا پرکیچ ، به معنی (کلیسای نجات دهنده مقدس)، نام کلیسایی است در محله جلفا (اصفهان)، که از نام کلیسای «سورپ آمنا پرکیچ وانک» جوغا در نخجوان گرفته شده‌است. این کلیسا از کلیساهای تاریخی ارمنیان اصفهان می‌باشد و در زمان شاه عباس دوم ساخته شده‌است. وانک در زبان ارمنی به معنی صومعه است.
عکس کلیسا وانک
تاریخچه ی موزه ی «خاچاطور گساراتسی» کلیسای وانک
قدمت موزه ی کلیسای وانك، البته نه بصورت و وسعت كنونی، به صد سال پیش يعنى سال هاى 1905-1906 م. باز مى گردد. در اين تاریخ به كوشش و يارى طادئوس هُونانیان فرزند هاروتیون هُونانيان، نويسنده ی كتاب «تاریخ جلفاى اصفهان»، اتاق هايى در ضلع شمالى حیاط کلیسای وانك براى نگهدارى كتب، نسخ خطى، اشياى تاريخى ساخته شدند. اين محل تا سال 1930 به طور هم زمان به عنوان موزه و كتابخانه مورد استفاده قرار گرفته مى شد.
در سالهاى 1930-1933 م. سارگيس خاچاطوريان (نقاش و هنرمند معروف ارمنى) به درخواست دولت وقت از اروپا به ايران دعوت شد. اين سفر خاچاطوريان به منظور مرمت و كپى بردارى از نقاشى هاى بناهاى دوران صفوى بود. وى در مدت سكونت خود در ایران نقش بسیار مهمى در معرفى فرهنگ ارامنه جلفا ايفا مى كند، از جمله اين فعاليتها برگزارى كلاس هاى نقاشى، پیشنهاد و همكارى در تاسيس موزه ی کلیسای وانك را مى توان برشمرد.
با در نظر گرفتن اين كه تمام امور مذهبى، اجتماعى، فرهنگى و به طور كلى تمامی نهادهاى مخصوص ارامنه زير نظر و به سرپرستى خلیفه گرى اداره می شود، شوراى خلیفه گرى با پيشنهاد خاچاطوريان موافقت كرده و تصمیم به تاسیس موزه اى مى گيرد. بنابراين اتاق هایی كه قبلاً محل نگهدارى كتب، نسخ خطى و آثار تاريخى بود تعمير شد، و سپس براى ارائه ی اشيا، ویترین و مانكن هايى ساخته شدند.
پس از گذشت 40 سال، با توجه به رشد و توسعه روزافزون صنعت توريسم در كشور، خصوصاً در شهر اصفهان و اهمیت و لزوم حفظ ميراث هنرى و فرهنگ بومى ارامنه ی جلفا، شوراى خليفه گرى اصفهان در صدد برآمد موزه اى مطابق با اصول و مبانى روز تاسيس كند.
در پى جلساتى كه بين شوراهاى خليفه گرى اصفهان و تهران در سال 1968 م. انجام گرفت، تصميم بر آن شد با در نظر گرفتن موقعيت جلفا، موزه ی جديد در شمال محراب كليساى وانك بنا گردد. در اين جلسه بودجه اى معادل 600 هزار تومان براى اين بنا اختصاص يافت و طراحى و تهيه نقشه به آقاى مهندس آفتانداليان محول گرديد. اين نقشه در تاريخ 1969 پس از تاييد شورای خليفه گرى و اداره ی كل فرهنگ و هنر، براى اجراى آن به آقاى مهندس كشيشيان داده شد.
طبق نقشه ی مهندس آفتانداليان، موزه ی کلیسای وانك داراى دو طبقه مى باشد كه مساحت طبقه ی اول آن 600 ، طبقه ی دوم 525 و زيرزمين آن 250 متر مربع است.
ساختمان موزه در ماه مى 1971 م. به اتمام رسید. به پيشنهاد پيشواى روحانى ارامنه خليفه گارِگين ساركيسیان، از پروفسور آرباك مخیتاریان باستان شناس و شرق شناس ارمنی، و مسئول بخش اسلامى موزه ی سلطنتی بروكسل، براى طبقه بندى و موزه آرايى اشيا دعوت عمل آمد. وى از تاریخ 25 مارس 1971 به مدت يك ماه درجلفا مشغول به كار شد.
پروفسور مخيتاريان بعد از اتمام كار در موزه ی كلیساى وانك، درمصاحبه اى كه با خبرنگار روزنامه ی ارمنى زبان «آليك در تاریخ جون 1971 م. انجام داد، موزه ی کلیساى وانك را اين گونه توصيف كرد:
«... موزه ی كلیساى وانك در دو طبقه، داراى دو سالن نمايش با چند ويترين ثابت و سيار مى باشد. اشیاى به نمايش درآمده در موزه، متعلق به قرنهاى 16-19 م. هستند. اين اشيا را مى توان به چهار گروه تقسيم كرد: 1) كتب و نسخ خطى كه متون آنها بيشتر جنبه ی مذهبى داشته و اغلب اين نسخه ها با نقاشيهاى بسیار زيبا آراسته شده اند. 2) اشیاى مردم شناسى ارامنه، مثل كاشيهاى نفيس، پوشاك محلى اهالى جلفا، نمونه هاى سوزن دوزى و قاليچه ها را مى توان نام برد. 3) اشياى مذهبى كه بازديد كنندگان با ديدن اين اشيا با آداب و رسوم مذهبى ارامنه و صنایع دستى آنها بيشتر آشنا مى شوند. 4) تابلوهاى رنگ روغن، كه خود مجموعه ی ارزنده اى از آثار هنرى نقاشان اروپایى و ارمنی مى باشد. در بين اين اشیا حدود 30 برگ فرمان متعلق به قرون 17-19 م. را مى توان ديد، كه درباره ی مهاجرت ارامنه، امتيازات تجارى و مذهبى ارامنه، گرفتن ماليات و غيره مى باشد...».
در تاریخ 23 سبتامبر همان سال موزه ی قدیمی تعطيل و جابجایى اشیا شروع شد. همزمان با آن، اطلاعیه اى از طرف خليفه گارگين سارگیسیان خطاب به کلیسا ها و اهالى جلفا منتشر شد مبنى بر اينكه در صورت تمايل اشیاى قدیمی و با ارزشى كه در منازل و کلیسا ها نگهدارى مى شوند را به کلیسای وانك اهدا كنند.
سرانجام در تاریخ 24 اكتبر 1971 ساعت 7 بعد از ظهر موزه با حضور استاندار، پيشوايان مذهبى، نماينده هاى شوراهاى خليفه گرى اصفهان و تهران، نماينده مجلس اصفهان و جنوب ايران، روزنامه نگاران و نماينده هایی از شهرهاى ارمنی نشين افتتاح گرديد.
در سال 1977 دو تنديس در قسمت ورودى موزه تعبيه شد كه يكى از آنها تمثال «مسروپ ماشتوتس» مخترع حروف الفباى ارمنی و ديگرى «خاچاطور گِساراتسی» موسس چاپخانه کلیساى وانك در قرن 17 م. بود. اين تندیسها ساخته شده در ايتاليا توسط دو فرد نيكوكار به موزه اهدا شده اند.
در سالهاى پس از تاسیس موزه تا كنون نيزآثار فرهنگى زيادى به اشیاى موزه اضافه شده اند كه يا از طرف شوراى خلیفه گرى خريدارى و يا توسط اشخاص به موزه اهدا گرديده اند. در نتیجه، بعدها غرفه هاى جديدى از قبيل غرفه «يپرم خان»، «نژادكشى ارامنه در 24 آوریل 1915»، «چاپخانه ی جلفاى اصفهان» و «سكه ها» به موزه اضافه شدند.
طبقه بندی اشیای موزه چنین است که هر غرفه به صورت مجموعه ای مجزا در آمده که در عین حال با غرفه های دیگر هماهنگی دارد. از آنجا که اشیای موزه تا حدودی با مذهب، مراسم مذهبی و آداب و رسوم ارمنیان مرتبط است تماشاگر با مشاهده ی مجموعه های آن تحت تأثیر فضای روحانی کلیسا قرار می گیرد.
از بعد از تأسیس موزه تاکنون آثار فرهنگی بسیاری به اشیای موزه اضافه شده است که یا شورای خلیفه گری آنها را خریداری کرده یا اشخاص آنها را به موزه اهداء کرده اند. در نتیجه به مرور غرفه های جدیدی به موزه اضافه شده است.
موزه ی كلیساى وانك، با قدمت بیش از 100 سال، يكى از پيشگامان موزه و موزه دارى در ايران مى باشد. اين موزه به دليل داشتن اشیاء و فضاى منحصر به فرد خود همواره مورد توجه گردشگران و سياحان داخلى و خارجى بوده و مى باشد. طى دهه هاى گذشته موزه ی كليساى وانك يكى از معتبرترين و مشهورترين نهادهاى فرهنگى شهر اصفهان بوده كه همه ساله مورد بازديد علاقمدان بى شمارى واقع مى شود.
براى اولين بار در سال 1921 در تاریخ موزه دارى کلیسای وانك، دفتر يادبود توسط سفير جمهورى ارمنستان آقاى هُوسپ ايشخان آرقوتیان به امضا رسید. از آن پس دفاتر يادبود متعددى توسط بازديد كنندگان، افراد سرشناس و معروف به امضا رسیدند، و اين رسم همچنان ادامه دارد. از جمله اين بازديدكنندگان می توان به افراد زیر اشاره کرد:
شاهزاده سودان در تاریخ 1933 م.، شاهزاده ژاپنی میساكا (1933م.)، نخست وزير آلمان (1957م.)، ملكه دانمارك و دخترش (1963م.)، رئيس جمهور هندوستان (1963م.)، وليعهد دانمارك (1963م.)، پادشاه بلژيك و ملكه (1964 م.)، شاهزاده اسپانيا (1966 م.)، دبیر کل سابق سازمان ملل متحد کوفی عنان (1999 م.) و ... مى باشند.
***
در تاریخ 1/8/1391 (22 اکتبر 2012 م.)، بنا بر تصمیم شورای خلیفه گری و تایید خلیفه اسقف بابکن چاریان، به پاس تقدیر از خدمات شایسته ای که خلیفه خاچاطور گِساراتسی، بنیان گذار صنعت چاپ در ایران و خاورمیانه در سال 1638 م.، و تاثیر شگرفی که ایشان در جهت رشد و بقای فرهنگ ارامنه و ایران زمین داشته اند، در مراسم مخصوصی که به مناسبت روز نامگذاری کلیسای «هُوسپ آرِماتاتسی» وانک که با حضور جمع کثیری از مسئولین خلیفه گری و ارامنه ی اصفهان برگزار گردید، موزه ی کلیسای وانک را به نام ایشان «موزه ی خاچاطور گِساراتسی» نامگذاری کردند.
ساعات بازدید از کلیسای وانک
ایام و ساعات بازدید از آمنا پرکیچ مقدس ( کلیسای وانک ) جلفای اصفهان
|
هر روز از ساعت 8:30 الی 18:30 |
روزهای تعطیل کلیسای وانک
سایت ، شماره تلفن و آدرس کلیسای وانک اصفهان
آدرس: ایران-اصفهان-جلفا، چهارراه حکیم نظامی، خیابان نظر میانی، خیابان کلیسا، کلیسای وانک
کدپستی ٩٧٩٥٣-٨١٧٣٨، صندوق پستی ١١٥-٨١٧٣٥
شماره تماس: ٢-٦٢٤٣٤٧١ ٣١۳ ٩٨+
سایت : www.vank.ir/fa
دورنگار: ٦٢٧٠٩٩٩ ٣١۳ ٩٨+
مسیر و نقشه کلیسای وانک (جهت مشاهده در نقشه اینجا کلیک کنید)
فیلم کلیسای وانک اصفهان
تایم لپسی زیبا از کلیسای وانک اصفهان
