در حالی که دونالد ترامپ برای چندمین بار در هفته گذشته با نوشتن توئیتی از تمایل خود برای مذاکره با ایران سخن گفته و به‌زعم خودش توپ را بار دیگر به زمین ایران پرتاب کرده، یک روزنامه رژیم صهیونیستی مدعی شده است روحانی و ترامپ قرار است در حاشیه نشست مجمع عمومی ملل متحد در سپتامبر سال جاری میلادی(مهرماه) با یکدیگر دیدار کنند. به گزارش «عصرایران» روزنامه «معاریو» به نقل از یکی از مقامات سازمان ملل در نیویورک مدعی دیدار احتمالی بین سران آمریکا و ایران در حاشیه نشست مجمع عمومی ملل متحد در نیویورک شده است.
این خبری است که در روزهای اخیر منتشر شد و مورد بررسی تحلیلگران و سیاستمداران قرار گرفت، همچنین واکنشهای متعددی را در محافل رسانهای برانگیخته است. مجید تخت‌روانچی، از مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران در اظهاراتی، دیدار روحانی و ترامپ را با توجه به برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل در مهرماه سال جاری دور از انتظار توصیف کرده و این مساله را مطرح کرد که نباید برای مردم انتظار بیهوده ایجاد کرد. با توجه به این مباحث، «آرمان» با دکتر علی بیگدلی، کارشناس مسائل بین‌الملل گفت‌وگویی داشته است که میخوانید.
همان‌طور که میدانید مهم‌ترین مساله در روزهای اخیر مذاکره ایران و آمریکاست. با توجه به برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مهرماه سال جاری و حضور رئیس‌جمهوری ایران همانند سال‌های گذشته در این نشست، مجید تخت‌روانچی، از مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران در اظهاراتی گفته است که نباید انتظار دیدار روحانی و ترامپ را در حاشیه نشست مجمع عمومی داشت؛ نظر شما در این زمینه چیست؟
متاسفانه بسیاری دوستان و همکاران بنده در مورد مذاکره با آمریکا، اظهاراتی را بیان میکنند که اصل مذاکره قابل رد کردن نیست، بنده نیز این نظر را میپذیرم. اما دلیل عمدهای که مقامات ایرانی حاضر به مذاکره نیستند، سطح انتظارات متنوع آمریکا از ایران است. نباید اینگونه تصور کرد که مذاکره ایران و آمریکا با احوالپرسی ساده شروع و پایان یابد. چون مقامات ما به خوبی میدانند آمریکا چه انتظاراتی از ایران دارد و هیچ‌کس به این موضوع مهم توجه نمی‌کند که بیشترین انتظار آمریکا از ایران، حول محور اسرائیل میچرخد. دو مساله در این مورد وجود دارد؛ مسائلی که درباره حضور ایران در منطقه گفته می‌شود یک طرف قضیه است و در طرف دیگر، آمریکا میخواهد تکلیف ایران را در ارتباط با اسرائیل روشن کند. بنابراین، این سطح از انتظارات بسیار بالاست.
به همین دلیل مقامات ایران با توجه به گذشته و آگاهی که نسبت به این انتظارات نامعقول دارند میگویند آمریکا قابل اعتماد نیست. اما مساله این است که بهتر است دلایل اصلی عدم مذاکره با آمریکا به مردم گفته شود تا مردم به‌خاطر ندانستن موضوع یا بخش‌های مهم موضوع در حالت خوف و رجاء قرار نگیرند. باید به مردم توضیح داده شود که چرا آمریکا قابل اعتماد نیست. البته هیچ کشوری در دنیای سیاست بین‌الملل قابل اعتماد نیست؛ آیا روسیه قابل اعتماد است؟ اکنون مشاهده میکنیم که روسیه در نتیجه اختلافاتی که بین کانادا و عربستان به‌وجود آمده، جانب عربستان را گرفته است.
به دنبال این قضیه، سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفته است که کانادا حق ندارد در مسائل و سنت‌های داخلی کشوری مداخله کند. در واقع حقوق بشر آمده تا این سنت‌ها را در کنار هم بگذارد. بنابراین کشورها اینگونه رفتار میکنند، چون به دنبال منافع ملی خود هستند، بسیاری از مسائل برای آنها اهمیت ندارد. باید گفت که هیچ کشوری قابل اعتماد نیست به دلیل اینکه همه کشورها به دنبال حفظ منافع ملی خود هستند.
مشکل ایران با آمریکا بر سر این دو مساله فوق است. به علت همین مسائل، مقامات ما نمیتوانند به آسانی وارد مذاکره با آمریکا شوند، چون کار سختی است و روی این همه هزینه که ایران طی 40 سال پرداخته، نمیتوان پا گذاشت و آن را رها کرد. متاسفانه آقای دکتر ظریف، وزیر امورخارجه در شرایطی قرار گرفته است که ناچار است همان حرف‌ها را تکرار کند، اما باید در نظر داشت که گفتن اینکه آمریکا قابل اعتماد نیست به تنهایی کفایت نمی‌کند.
در این مورد خاص چه الزاماتی را باید درنظر گرفت؟
پیشنهاد بنده این است که اگر قرار باشد بالاخره چنین مسیری انتخاب شود، باید در دو مرحله صورت گیرد. بدینگونه که یک مرحله ملاقات و مرحله دوم مذاکره. در ملاقات اولیه، ایران باید نقطه نظرات خود را ارائه دهد. اگر توانستیم به یک نقطه مشترکی برسیم، وارد مذاکره میشویم. به اعتقاد بنده، اگر قرار است اقدامی هم بشود به نظر من ابتدا ملاقات مطرح شود، نه مذاکره. بعد از ملاقاتی کوتاه، میتوان وارد مذاکره جدی شد. بنابراین، این پیشبینی گمراهکننده نیست. ولی تا حدودی میتوانیم تلاش کنیم چون سیاست به معنای مذاکره و معامله است.
باتوجه به اینکه ترامپ، شخصیتی غیر قابل اعتماد دارد و خروج از توافقنامههایی همچون معاهده نفتا، معاهده تغییرات آب و هوایی پاریس، شورای حقوق بشر و در نهایت توافقنامه بین‌المللی برجام را در کارنامه سیاسی خود طی یکسال و نیم گذشته دارد، آیا میتوان با دولت ترامپ که یکبار از توافق با ایران خارج شده است، وارد مذاکره شد؟
در مصاحبهای گفتم که برجام یک قرارداد نبود که تبدیل به قانون شود. ما در یک شرایطی شتابزده برجام را امضا کردیم و آقای ظریف در سومین یا چهارمین دیداری که با جان کری، وزیر امورخارجه سابق آمریکا داشتند، گفتند که مذاکرات ما فقط مربوط به مسائل هسته‌ای است و ما در مورد هیچ موضوع دیگری مذاکره نخواهیم کرد. جان کری نیز از این قضیه بسیار استقبال کرد به ویژه اینکه آمریکا مسائل دیگری با ایران دارد و در مقابل ایران اختلافاتی که با آمریکا دارد، پنهان بماند تا در زمان معین به آن پرداخته شود که اکنون آن زمان معین فرارسیده است.
بنابراین خروج ترامپ از قرارداد را میتوان اینگونه مورد بررسی قرار داد که این قرارداد، یک توافق بین دو طرف بوده که به تایید کنگره آمریکا نرسید تا در نهایت تبدیل به قانون شود. این نقصی بود که در برجام ما بود و هیچ‌کس نیز به این نقص اشاره نمی‌کند که مقامات ایران به دلیل شتابزدگی به این نقص توجه نکردند. فقط میخواستیم از زیر بار سنگین تحریمها خارج شویم. باید پافشاری میکردیم که این قانون هم در مجلس ما و هم در کنگره آمریکا به تصویب برسد و تبدیل به قانون شود تا آقای ترامپ نتواند از قدرت اجرایی خود استفاده کند و از برجام خارج شود.
منبع: روزنامه آرمان
