تابناک فارس به نقل از برنا: سلامت خانواده ها این روزها میهمان ناخوانده ای را تجربه می کند که با شتابی روزافزون، سهم خود را در سبد غذایی و اقتصادی خانوارها هر روز بیشتر از گذشته کرده و برخی غفلت ها حتی به این میهمان ناخوانده، مجال یکه تازی بخشیده است.
فست فودها انواعی از مواد غذایی هستند که به سرعت آماده شده و همین ویژگی موجب می شود تا فرد بتواند به سرعت احساس گرسنگی خود را برطرف کند، سابقه تاریخی فست فودها شاید به فروش نان و زیتون در روم باستان، رشته فرنگی در شرق آسیا و فلافل در خاورمیانه بازگردد، اما تولد این پدیده به سال ۱۹۱۲ میلادی و راه‌اندازی فروشگاه «اتومات» در آمریکا می رسد که با شعار «ما کار مادران را کم کرده‌ایم» کار خود را آغاز کرد.
با گذشت زمان، مجموعه فروشگاه های «وایت کسل» (قلعه سفید) به عنوان شناخته شده‌ترین فست فودها جای خود را در جامعه آمریکایی باز کرد تا سال ۱۹۴۰ که «مک‌دونالد» با یک دستگاه باربیکیو توانست با موفقیت وارد این عرصه شود.
اکنون کره زمین شاهد صنعتی گسترده از شبکه های تولید مواد غذایی فست فود است که هر روز با رنگ و لعابی دلپذیرتر و ابداعات چشمگیر، خود را زیباتر و دلچسب تر از همیشه به خانواده ها معرفی می کنند.
کارشناسان سلامت با نگاهی جامع به این مقوله نوپدید، گسترش شهرنشینی، شتاب زندگی های امروزی و کاهش زمان حضور اعضای خانواده در منزل را از مهم ترین عوامل بروز شکاف از شیوه های گذشته تهیه مواد غذایی و گرایش شیوه های سریع طبخ مواد غذایی می دانند.
در کنار این عوامل، طعم مواد غذایی به کار گرفته شده در فست فودها به عنوان عاملی موثری دیگر در سرعت یافتن گستره روزافزون گرایش مردم دنیا به فست فودها مورد توجه کارشناسان قرار گرفته که با طعم های دوست داشتنی خود توانسته اند به محبوبیت دست یابند و البته، ثمره این محبوبیت؛ اتفاقات نامبارکی در سلامت جوامع بوده است.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان اهمیت شیوه انتخاب مواد غذایی در رژیم غذایی خانواده ها، این امر را یک مسوولیت جدی می داند که در سال های اخیر، با قوت گرفتن مفهوم «خودمراقبتی»، توجه به این موضوع نیز گسترش یافته است.
دکتر «عبدالرسول همتی» معتقد است: در دنیای امروز با گسترش موج توجه دست اندرکاران نظام سلامت به مقوله بهداشت و امور پیشگیرانه، سلامت رژیم غذایی بیش از همیشه مورد توجه قرار گرفته و همین امر نقش کارشناسان تغذیه را در تیم سلامت، پررنگ تر ساخته است.
او افزایش گرایش خانواده های امروزی به مواد دارای ارزش غذایی پایین را تهدیدی جدی برای سلامت اکنون و فردای جامعه ایرانی می داند که ارمغان ناخوشایند آن برای خانواده ها، بیماری های ناگواری چون سکته های ناگهانی، سرطان ها و بیماری های قلب و عروق است.
دکتر همتی با اشاره به حضور کارشناسان تغذیه در مراکز خدمات جامع سلامت استان که به صورت رایگان پذیرای مردم هستند، این اقدام را ظرفیتی مناسب می داند که خانواده ها می توانند از این فرصت برای بهبود برنامه غذایی خود استفاده کنند.
چربی های اشباع؛ میهمان ناخوانده سلامت عروق
مدیرگروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز با هشدار نسبت به این روند از گرایش خانواده های ایرانی به غذاهای سریع، می گوید: این مواد غذایی در کنار طعم دلچسب خود، حجم بالایی از چربی های اشباع و نمک را وارد عروق ما می کنند که موجب شده تا این روزها شاهد گسترش بیماری های قلبی عروقی، سکته ها و سرطان ها در جامعه باشیم.
مهندس «رضیه شناور» کالری بالای این مواد غذایی را دیگر عاملی می داند که باید مورد توجه قرار گیرد.
این کارشناس ارشد تغذیه، می افزاید: ورود فست فودها به خانواده ها پیامد دیگری نیز به همراه داشته که افزایش چاقی و اضافه وزن است؛ خانواده های امروزی از کودک تا بزرگسال، اکنون بیش از گذشته با معضل چاقی، چه از لحاظ ظاهری و چه تهدید سلامت مواجهند و بی توجهی و غفلت برخی، موجب شده تا این تهدید، جدی شده و بیش از هر چیز، سلامت قلب ها را نشانه گرفته است.
«شناور» استفاده از انواع نوشابه و سس در کنار فست فودها که گویی به جزئی جدایی ناپذیر از آن ها تبدیل شده را از دیگر خطرات این مواد غذایی می داند که تهدید فست فودها علیه سلامت ما را جدی تر ساخته و باعث شده تا بدن ما، به یکباره، با حجم بالاتری از مواد مضر مواجه شود.
او خطر ابتلا به سرطان هایی مانند سرطان معده، پروستات و سینه را از مهم ترین دلایلی برشمرد که لازم است با حساسیت بیشتر، برنامه غذایی خود را تنظیم کرده و از فست فودها پرهیز کنیم.
مدیرگروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی شیراز استفاده از آردهای تصفیه شده برای نان مصرفی در فست فودها و حرارت بالای فرآیند طبخ این مواد غذایی را نیز در ردیف عواملی دانست که باید قبل از انتخاب فست فودها، به یاد داشته باشیم.
این کارشناس ارشد تغذیه در دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به سمومی که این مواد غذایی به بدن های ما وارد می کند، «کبد» را از نخستین ارگان های قربانی این انتخاب نادرست می داند.
سبزی ها و میوه ها؛ نجات بخش ما در برابر تهدید فست فودها
اما در کنار همه این هشدارها، می گوید: با توجه به میزان علاقه مندی به این مواد غذایی، خوب است با کمک ترفندهایی بتوانیم آسیب های ناشی از این مواد غذایی را به کمترین میزان ممکن کاهش دهیم.
«شناور» تهیه فست فودها در خانه و به شیوه هایی سالم تر با حرارت طبخ پایین تر و روغن های سالم تر با حجم کمتر را از جمله این ترفندها می داند و می افزاید: استفاده از سبزی ها به شیوه خام یا پخته در کنار فست فود و یا جایگزینی دوغ و آبمیوه های طبیعی بدون قند به جای نوشابه های گازدار نیز راهکار دیگری برای کاهش خطر فست فودهاست.
عضو هیات علمی دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز نیز با بیان اینکه فست فودها یا غذاهای آماده به علت محتوای بالای روغن و به ویژه روغن های ترانس، نمک زیاد و همچنین موادی از جمله نیترات ها، آکریلامید و آمین های هتروسیکلیک مصرف کنندگان را در خطر چاقی و بیماری های مزمن قرار می دهند، توصیه کرد خانواده ها تا حد امکان مصرف این مواد را کاهش داده و در صورت مصرف، خطرات این نوع غذا را بر سلامتی کاهش دهند.
توصیه های دکتر «مرضیه اکبرزاده»، تهیه غذاهای فست فود در منزل، استفاده از روغن های مناسب و همچنین، گوجه فرنگی، سالادها و سبزی های تازه به مقدار زیاد، پرهیز از مصرف سیب زمینی سرخ شده در کنار فست فودها، کاهش مصرف سوسیس، کالباس، پنیر پیتزا و سس مایونز، استفاده از دوغ یا آبمیوه طبیعی به جای نوشابه بود.
او همچنین انتخاب پیتزای سبزیجات با پنیر کمتر به جای دیگر انواع فست فود را راهکاری دیگر برای کاهش مضرات این گروه از مواد غذایی برشمرد.
به هر روی، فست فودها؛ این میهمانان ناخوانده خانواده ها، با شتابی قدرتمند، هر روز فروشگاه های بیشتر و وعده ها و سفره های غذایی بیشتری را تسخیر می کنند، اما جا دارد همه ما با حساسیت بیشتر به سلامت خود، «خودمراقبتی» را از یک مفهوم، به یک «سبک زندگی» ارتقا دهیم تا کمتر شاهد بیماری و از دست دادن عزیزانمان به بهای برخی غفلت ها باشیم.
بی شک در این مسیر، یاری اصحاب رسانه با دست اندرکاران نظام سلامت برای افزایش آگاهی عمومی، برنامه ریزی خانواده ها برای طبخ مواد غذایی به شیوه های سالم تر، انتخاب مواد سالم تر مانند گوشت آبزیان، سبزی ها و نوشیدنی های طبیعی می تواند در کنار هم، می تواند جامعه ما را در برابر آسیب های فست فودها، ایمن تر سازد.
