هر چند به نسبت کلانشهرها و استانهای همجوار وضعیت حاشیهنشینی در استان اردبیل و تبعات ناشی از آن کمتر است اما 30 درصد جمعیت این استان در سه بافت فرسوده، تاریخی و سکونتگاههای غیررسمی ساکن هستند که با تدابیر انجام شده در سالهای اخیر حاشیهنشینی در سه شهر اردبیل، پارسآباد و مشگینشهر کنترل شده و از تشدید مهاجرتها کاسته شده است.
در برخی از روستاهای این استان مهاجرتهای معکوس اتفاق افتاده و در بسیاری از شهرهای این استان سکونت تثبیت و یا در یک فرآیند ثابت قرار گرفته به طوری که به گفته کارشناسان و متخصصان حوزه جمعیتی و شهرنشینی این بار مهاجرت از اردبیل به سایر استانها به دلیل تشدید بیکاری و عوامل موثر اجتماعی نظیر رشت، کرج، تهران و ... اتفاق افتاده است.
رئیس اداره بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان اردبیل در مورد سکونتگاههای غیررسمی، وضعیت حاشیهنشینی و طرحهای بازآفرینی در گفتگو با خبرنگار ایسنا، منطقه اردبیل، اظهار کرد: طرح بازآفرینی در واقع ادامه طرح توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی است که دولت در این طرح به صورت تک بعدی به محلات توجه نکرده بلکه مسایل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و عمرانی توام دیده شده است.
روحی شاخصهای توسعه مدنظر را در طرح بازآفرینی شامل پنج بافت اعلام و خاطرنشان کرد: بافت سکونتگاههای غیررسمی و یا حاشیهنشینی، بافت فرسوده، بافت تاریخی، روستاهای ادغام شده در شهرها و بافت ناهمگون از جمله آنهاست.
وی بیان کرد: در استان اردبیل ما در سه شهر اردبیل، مشگینشهر و پارسآباد به صورت کامل مطالعات بازآفرینی را انجام دادیم و به صورت استانی در سه شهر بیلهسوار، کوثر و گرمی مطالعات این طرح تکمیل شده و در دو شهر خلخال و نمین در قالب مطالعات تکمیلی این برنامه در حال انجام است.
رئیس اداره بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان اردبیل ریاست این ستاد را استاندار و دبیری آن را راه و شهرسازی اعلام کرد و گفت: در این زمینه کارگروههای مختلف با همکاری دستگاههای اجرایی شکل گرفته تا منطبق بر خواسته و نظر مردم و تلاش در جلب رضایت آنها کارها و برنامهها اتفاق بیفتد.
روحی از پرداخت 60 میلیون تومان تسهیلات در مرکز استان برای احداث و نوسازی واحدهای شهری در این سکونتگاهها و 50 میلیون تومان تسهیلات برای ساکنان سایر شهرستانها خبر داد و تصریح کرد: ما هیچ محدودیتی در پرداخت این تسهیلات به شکل سریع و با سهولت خاص نداریم.
وی اضافه کرد: ما با در نظر گرفتن افق 1400 و همراهی همه دستگاهها و متولیان محلات هدف را در این سه شهر شامل گلمغان و ایران آباد در اردبیل، دره حسنلو و نوشین دره و ولایت در مشگینشهر و محله زیرنهر تراب در پارسآباد برای اجرای طرحهای اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و عمرانی در نظر گرفتیم.
رئیس اداره بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان اردبیل از اختصاص 50 میلیارد تومان اعتبار طی سال گذشته و امسال برای اجرای طرحها در محلات هدف خبر داد و گفت: این پروژهها در قالب زیربنایی نظیر ساخت کلانتری و خانه محله، زیرساخت، توسعه شبکههای آب و فاضلاب، اصلاح شبکه، برق، توانمندسازی و آموزش و مهارتآموزی اجرا میشود که در برخی از محلات نیز با مداخله و تسهیلگری در ایجاد فرصتهای اشتغال و ارتقای آموزش و مهارت خانوادهها اقدامات خوبی آغاز شده است.
روحی افزود: طرح جامع اقدام مشترک در محلات هدف تعریف و تعیین شده و کارگروهی نیز امر پیشگیری و جلوگیری از توسعه سکونتگاهها را با همکاری شهرداری و مراجع دادگستری انجام میدهند تا از توسعه ساخت و سازها و حاشیهنشینی جلوگیری شود.
وی به سکونت 30 درصد جمعیت استان اردبیل در این محلات اشاره کرد و بیان داشت: ما 100 هکتار در بافت تاریخی، 963 هکتار در بافت فرسوده و 830 هکتار نیز در سکونتگاههای غیررسمی و حاشیه شهرها فضا داریم.
اما با توسعه و تشدید حاشیهنشینی در سالهای اخیر، افزایش قیمت مسکن به رغم ساخت و سازهای واحدهای مسکونی در قالب مسکن مهر ادامه پیدا کرده و ساکنان این مناطق اغلب علاقمند به سکونت در ساخت و سازهای تک واحدی هستند که در این بین مسکن مهر میراشرف از اقبال کمتری در فروش روبرو بوده به طوری که همچنان گره کور این واحدها بعد از گذشت سالها باز نشده است.
در دهه 80 و 90 مهاجرتهایی که به سمت حاشیه شهر اردبیل و پارسآباد رخ داده قطعا تاثیر مستقیمی بر افزایش قیمت مسکن، زمین و سایر مولفهها و شاخصهای توسعه شهرنشینی داشته به طوری که همین امر سبب شده تا عدهای در خانههای بدون مجوزهای قانونی و بیشتر آلونکها زندگی کنند که در چند مرحله نیز اکیپهای متشکل از شهرداری و دستگاه قضائی نسبت به تخریب و ممانعت از ساخت و ساز آنها اقدام کرده است.
بیش از یک هزار و 523 هکتار بافت ناکارآمد شهری و یک هزار و 145 هکتار سکونتگاه غیررسمی در اردبیل وجود دارد که عمده این بافتهای ناکارآمد و سکونتگاه غیررسمی مربوط به شهرهای اردبیل، پارسآباد و مشگینشهر است.
رویکردی که دولت تدبیر و امید در بازآفرینی شهری و احیا و بهسازی بافتهای قدیمی و فرسوده شهری در پیش گرفته اقدامات و فعالیتهای مشترک با شهرداریها و برخی نهادها و دستگاههای اجرایی است که پیشبینی میشود با تداوم اجرای این طرحها در این مناطق بهترین شرایط برای سکونت مناسب فراهم آید.
مدیر شعب بانک مسکن استان اردبیل نیز با اشاره به اینکه بازآفرینی شهری یکی از پروژههای مهم وزارت راه و شهرسازی است و در این حوزه بانک مسکن حمایتهای ویژهای را اعمال کرده است، اظهار کرد: ما در حوزه بازآفرینی شهری آماده هرگونه همکاری با متولیان امر به ویژه راه و شهرسازی و شهرداری هستیم به طوری که پروژهای را به تعداد 562 واحد در منطقه شهریار اردبیل اجرا میکنیم و امیدواریم اجرای این پروژهها به توسعه این مناطق و همچنین روانسازی ترافیک، بازگشایی مسیرهای ارتباطی و همچنین زیباسازی سیمای شهری کمک کرده و در حقیقت همشهریان ما از مزایای این طرحها استفاده کنند.
ابوالفضل کوهیفرد از همکاری شرکتهای تخصصی و انبوهسازان در این حوزه خبر داد و خاطرنشان کرد: شرکت سرمایهگذاری مسکن که زیرمجموعه بانک مسکن محسوب میشود، پروژههایی را در قالب احیای بافت فرسوده در جمعه مسجد اردبیل به مساحت 4 هزار و 800 مترمربع در حال اجرا دارد که این پروژهها علاوه بر جمعه مسجد در پیرزرگر نیز در دستور کار و اجراست که قطعا با مشارکتی که در این حوزه انجام میشود امیدواریم نتایج خوبی را در اجرای این پروژهها با مشارکت شرکت سرمایهگذاری مسکن شاهد باشیم.
وی بانک مسکن را در حوزه ساختمانهای پیش ساخته و صنعتیسازی پیشگام دانست و بیان کرد: بانک مسکن از صنعتیسازی ساختمان حمایت میکند به طوری که یک درصد نرخ سود پائینتر به سازندگان این بنا تسهیلات اعطاء میشود که در استان اردبیل نیز ما در این زمینه پروژههایی را در حال اجرا داریم که امیدواریم نتایج آن به تحکیم و مقاومسازی بیشتر مساکن و همچنین زیباسازی سیمای شهری کمک کند.
مدیر شعب بانک مسکن استان اردبیل اقدامات بانک را در حوزه مسکن مهر یادآور شد و گفت: در این حوزه ما از ساخت 62 هزار واحد مسکن حمایت کردیم به طوری که تنها 3 هزار و 200 واحد از این مساکن به مرحله اقساط بندی نرسیده که پیگیر هستیم نسبت به تعیین تکلیف آنها در اسرع وقت اقدام شود.
کوهیفرد تصریح کرد: ما جزء استانهای موفق و با کمترین مشکل در ساخت و تقسیط تسهیلات بانک مسکن محسوب میشویم و بنده از صاحبان این واحدها درخواست دارم تا با بازپرداخت به موقع اقساط بانکی خود بانک مسکن را در پرداخت تسهیلات جدید به متقاضیان و افراد فاقد مسکن کمک کرده و یاری کنند.
معاون امور اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان اردبیل یکی از معضلات اجتماعی را بحث حاشیهنشینی و تبعات ناشی از آن اعلام کرد و گفت: از اوایل هه 90 و با تشکیل کمیتهها و کارگروههای نظارت و پیشگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز در مجموعه شهرداری اردبیل کارها به سمتی پیش رفته تا جلوی ساخت و سازهای غیرمجاز و غیرمستحکم گرفته شده تا به نوعی از مهاجرت بیرویه ممانعت و از ناهمگونی ساخت و سازها و مخدوش شدن چهره شهرها جلوگیری شود.
یوسف خدادادی تصریح کرد: بر اساس آمارهای موجود 200 هزار نفر از جمعیت یک میلیون و 200 هزار نفری استان اردبیل حاشیهنشین هستند و از این تعداد تاكنون 15 هزار و 295 نفر در 24 محله اردبیل، 19 هزار و 85 نفر در 13 محله مشگینشهر، 30 هزار و 846 نفر در هفت محله پارسآباد، 2 هزار و 500 نفر در 2 محله خلخال و 9 هزار و 321 نفر در سه محله شهر گرمی به عنوان اهالی سكونتگاه های غیر رسمی شناسایی شدند.
شهردار اردبیل نیز گفت: ما با شعار اردبیل شهر انسانمحور نگاهی یکپارچه به همه مناطق شهری داریم و بیشترین خدمات در سالهای اخیر در مناطق کمتر توسعه یافته اتفاق افتاده تا اثری از حاشیهنشینی باقی نماند.
حمید لطفاللهیان با بیان اینکه در طرحهای بازآفرینی شهری با همراهی راه و شهرسازی استان اردبیل فعالیتهای مختلفی را در محلات گلمغان، نیار، ملایوسف و همچنین ساماندهی رودخانه بالیقلو انجام شده است، خاطرنشان کرد: کمک به بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری و جلوگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز در سکونتگاههای غیررسمی و ساماندهی این مناطق جزو رویکرهای اصلی شهرداری اردبیل بوده است.
وی بیان کرد: از لحاظ سیمامنظر شهری ما در مناطق مختلف شهر به سمتی حرکت میکنیم تا طرحهای عمرانی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را ضریب نفوذ جمعیتی بیشر و خروجی مناسب به انجام برسد.
و سخن پایانی اینکه در تمام جوامع با وجود اینکه حاشیهنشینی و سکونتگاههای غیررسمی نقطه آسیبپذیر شهرها بوده اما بار رویکردها و راهکارهایی متفاوت سعی شده تا کنترل تشدید این مهاجرتها انجام شده و به نوعی از تبعات منفی پدیده حاشیهنشینی ممانعت و زمینه برای تقویت فعالیتها و اقدامات تاثیرگذار در رشد و بالندگی زندگی شهرنشینی و حفظ آرامش و امنیت اجتماعی تحقق یابد.منبع:ایسنا