شیک‌پوشان فقیر، پدیده عجیب در کنگو؛ ساپوریا یک خرده فرهنگ است که در جمهوری کنگو و جمهوری دموکراتیک کنگو پدیدار شده است و همچنین در تعدادی از کشورهای همسایه نیز گسترش یافته است. آنها گروهی از افراد تأثیرگذار در جامعه کنگو به شمار می‌روند که به ظاهر و لباس شیک علاقه مند هستند، حتی آنها الهام بخش بسیاری از هنرمندان بین المللی مانند «سولانگ‌نویلز» و هنرمند محلی «پاپا ویمبا» بوده اند.
اما داستان آنها چیست؟ چگونه می توانند با وجود فقر زیبا لباس بپوشند؟ اهمیت لباس در زندگی اجتماعی آنها چیست؟ بیایید با آنها آشنا شوید.
تاریخ ساپوریا به دوران استعمار در «برازاویل» و «کینشاسا» بازمی‌گردد؛ در آن زمان بردگان در خانه های اشرافی به جای پول در قبال کارهایشان لباس دریافت می‌کردند. این اتفاق جالب باعث شد تا کارگران کنگو انگیزه بیابند تا با فرومایگی تحمیل شده توسط اربابان فرانسوی و بلژیکی خود مبارره کنند و سعی‌کنند با سبک اربابان خود سازگار شوند، اما آنها سبک اروپایی را با سبک پرزرق و برق و افراطی خود مخلوط کردند.
پس از جنگ جهانی دوم، سربازان کنگو از فرانسه به آفریقا بازگشتند و آخرین مدل‌های لباس و اکسسوارهای پاریسی را با خود به همراه آوردند و این سربازان به نام dandies یا افراد شیک معروف شدند.
به عنوان مثال امروزه می بینیم که آنها کراوات و کت و شلوار رنگی دارند که همه لباس های زیبا و گران هستند. این یک خرده فرهنگ است که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است، و هنوز هم در جامعه La Sape «انجمن افراد سرگرم‌کننده و زیبا» رواج دارد.
کلمه La Sape یا Sapeurs از واژه اسلنگ فرانسوی se seaper گرفته شده است که به معنای «لباس زیبا»ست و همچنین یک کلمه مرکب است که این مردان برای اشاره به اجتماع خودشان استفاده می‌کردند. خشونت و جنگ ویژگی‌هایی است که هرگز با معیارهای اخلاقی مردان جامعه Sapeurs مطابقت ندارد. ظاهر درخشان و روحیه سرشار از شادی و سرگرمی آنها شعله ای است برای جوانان کنگو که از حقوق خود محرومند. آنها شهروندان خود را در مسیر تمدن، جهانی سازی و مدرنیته راهنمایی می‌کنند و آرزو دارند کشور خود را از جهان سوم بودن خارج کنند.
اما حال این سؤال پیش می آید که امروز چه اتفاقی برای جامعه ساپوری ها رخ داده است؟ مردم کنگو اعضای انجمن لاساپ را سمبلی ملی و مایه فخر و مباهات می دانند.
آنها امروز در کینشاسا (پایتخت جمهوری دموکراتیک کنگو) و برزاوویل (پایتخت جمهوری کنگو) مورد تحسین و عشق مردم کنگو واقع شده اند. ساپوریا در این دو شهر به یک هویت فرهنگی تبدیل شده است. ساپوری ها افراد محترمی از طبقه کارگر هستند که پولی را که به سختی به دست آورده‌اند برای خرید زیباترین و شگفت آورترین لباس‌ها خرج می‌کنند. آنها فقط افرادی هستند که زندگی عادی را پشت سر می گذارند اما به مد علاقه شدیدی دارند.
آنها لباس های خود را از برندهای معروف مانند ورساچه، ارمانی، برادا، گوچی، جیوانجی، لوی ویتون و... می خرند. البته خرید از این برندهای معروف، اصلاً به این معنی نیست که آنها ثروتمند هستند بلکه اکثر آنها در شرایط مالی بسیار ضعیفی زندگی می‌کنند و میانگین درآمد آنها در یک روز فقط ۱۸ پنس است. با وجود این، آنها فقط لباس طراحان بین‌المللی مد و کفش های ساخته شده از چرم تمساح را می پذیرند ... حتی اگر هزینه زیادی برای آنها داشته باشد. این افراد حتی اگر مجبور به صرف نظر از بسیاری از نیازهای اساسی خود باشند، با این حال همچنان سعی در حفظ جامعه شیک و مد روز خود دارند.
صرف نظر از میزان فقر در کینشاسا و برازاویل، این مردان زندگی لوکس و مجلل را پشت سر می گذارند. آنها لباس هایی را از مارک های بین المللی خریداری می کنند که هزینه های هنگفتی را برای آنها به همراه دارد. جای تعجب است که بیشتر این لباس ها واقعاً اورجینال هستند، اما برخی از ساپوری‌ها معتقدند که لباس آنها فقط مجموعه‌ای از لباس‌های مشابه برندهای بین‌المللی است و آنها را از فروشگاه های محلی معروف به «سولا» خریداری کرده‌اند، کلمه ای که به معنای «دست دوم» یا به انگلیسی Second Hand است.
همانطور که قبلاً توضیح دادیم آنها در شغل‌های مختلف کار می‌کنند تا بتوانند پول کافی برای تکمیل سبک زندگی خود تأمین کنند. در روزهای تعطیل شما می‌توانید این افراد را در رویدادها و فعالیت های محلی پیدا کنید و ممکن است عجیب به نظر برسد، اما اغلب در مراسم تدفین نیز حضور دارند. مراسم تدفین به مکانهایی تبدیل شده اند که معمولاً ساپورها از آنجا بازدید می‌کنند. در مورد لباس آنها باید گفت که از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما برخی از ویژگی های آن مشترک و ثابت است: مانند رنگ های روشن و جیغ، کراوات، عینک های آفتابی، شلوار، پیراهن ابریشمی و کلاه‌های رنگی. زندگی به عنوان یک ساپوری در کنگو به معنای انتخاب یک سبک لباس اغراق آمیز است.
یکی از اعضای انجمن می گوید: این مردها مرد معمولی و دموکراتیک هستند که در همه حرفه‌ها فعالیت می کنند. آنها راننده تاکسی، کشاورز و نجار هستند و از طریق لباس جیغ و افراطی شان، بخشی از یک جنبش پیچیده سیاسی و فرهنگی به شمار می‌روند. خرید لباس گران در اولویت نیازهای روزمره آنان با وجود وضعیت بدی است که این افراد در آن زندگی می‌کنند.
این مورد عجیب وقتی پیچیده‌تر می شود که بدانیم این افراد خانواده و فرزند دارند. اولویت های جامعه ساپوریان ممکن است برای ناظر بیرونی بسیار ناپسند به نظر برسد، به ویژه هنگامی که می‌دانیم که آنها چه مقدار پول را برای لباس خرج می‌کنند. برخی از آنها حتی زندگی خود و دیگران را نیز در معرض خطر قرار می دهند، اما وضعیت آنها با آنچه در دنیای غرب می‌بینیم فرقی نمی کند؛ به عنوان مثال در ازای خرید لوکس ترین و جدیدترین لباس های مارک های بین المللی در دام بدهی می افتند.
صرفنظر از جنبه های منفی آشکار جامعه ساپوری، ما می‌توانیم این جامعه را یک جنبش انقلابی بدانیم. گرایش آنها به سمت مد و وقف زندگی خود برای جامعه مسیری است که این افراد برای فرار از جامعه فقیرشان انتخاب می‌کنند. به عبارت دیگر آنها جامعه خود را هدایت می‌كنند تا به شرایطی غیر از وضعیت معمول روزمره در كنگو آگاه شوند.
اعضای جامعه La Sape می‌گویند که آنها از طراحی مارک های بین المللی پوشاک الهام گرفته اند. آنها لباس های خود را بر اساس هارمونی و هماهنگی رنگ‌ها انتخاب می‌کنند، سعی می‌کنند همه رنگ لباس ها را آشتی دهند ، بنابراین می‌بینند که آنها لباس‌های آبی، بنفش، قرمز و زرد دارند به گونه ای که بدون شک توجه را جلب می کند. طبق عقیده آنها این روش ظرافت و سلیقه خوب آنها را در انتخاب لباس به تصویر می‌کشد.
آنها همچنین توجه بین المللی را به خود جلب كردند. گینس مستندی كوتاهی را در مورد آنها منتشر كرد تا از آنها حمایت كند و جهانیان با ساپوری‌ها آشنا شوند. آنها همچنین در لباس های رنگارنگ خود، در تعدادی از کلیپ های موسیقی برای هنرمندان ظاهر شدند.
از نقطه نظر شخصی ما نمی‌توانیم به این افراد حق بدهیم زیرا آنها به جای نیازهای اساسی پول خود را صرف لباس می کنند، شاید اینکار تنها جنبه سرگرمی و استراحت برای افراد محروم کنگو باشد که در طول تاریخ مورد سوء استفاده قرار گرفته اند. آنها به جای تلاش برای تأمین الزامات اساسی که حق همه ی انسانهاست تا بدون هیچ تلاشی به دست بیاورند، تصمیم گرفتند واقعیت دشوار را به چالش بکشند و در تلاشند آنچه باعث خوشحالی‌شان می‌شود به دست بیاورند، حتی اگر به نظر ما یک شادی پوچ باشد./ح
تابناک باتو
