اتفاقاً در این میان بسیاری از تحلیلگران با انگشت گذاشتن بر روابط تاریخی دو کشور، معتقدند حضور پاکستان در میانه تنش ایران و عربستان می تواند اهرمی جدی برای میانجیگری و خروج از فاز بحرانی درروابط میان تهران و ریاض باشد.
عمران خان نخست وزیر پاکستان نخستین سفر خارجی خود پس از رسیدن به مقام نخستوزیری را با عربستان و امارات آغاز کرد. او ابتدا با سفر به جده ضمن ملاقات با پادشاه و ولیعهد عربستان در خصوص مهمترین مسائل مشترک میان دو کشور به گفت و گو و رایزنی پرداخت. پس از این سفر، نخست وزیر پاکستان با حضور در امارات و دیدار با محمد بن زاید ولیعهد این کشور اعلام کرد که دو طرف درباره مسائل مشترک صحبت کرده و بر اهمیت ایجاد راهکارهای مسالمت آمیز برای بحرانهای منطقه تاکید دارند.
بسته 10 میلیارد دلاری سعودیها برای پاکستان
هر چند انتخاب نخستین مقصد خارجی برای نخست وزیر پاکستان به عربستان در محافل داخلی کمی بحثبرانگیز شده است، اما این مطلب را نباید از خاطر دور داشت که نخستوزیران پاکستان اغلب طبق سنتی مرسوم دیدار با پادشاه عربستان را به عنوان نخستین ملاقات و سفر خارجی خود در دستور کار قرار میدهند. این در حالتی است که روابط دو کشور از لحاظ اقتصادی، سیاسی و امنیتی چسبندگیهای زیادی نسبت به هم دارد و در شرایط کنونی که پاکستان درگیر معضل اقتصادی و نیز مشکلات ناشی از بیثباتی سیاسی است، گام برداشتن به سمت ریاض به عنوان نخستوزیری که شعار خود را تغییر ساختاری قرار داده، امری مهم و راهبردی برای اسلامآباد محسوب میشود.
به گفته منابع خبری جزئیات مذاکره عمران خان با پادشاه و ولیعهد عربستان منتشر نشده است، اما اخبار جستهگریختهای از ارائه یک بسته اقتصادی 10 میلیارد دلاری از سوی عربستان سعودی به پاکستان منتشر شده است. این اقدام در حالی صورت میگیرد که چند هفته قبل آمریکا کمکهای نظامی خود به پاکستان را قطع کرده و روابط خارجی این کشور با همسایه شرقی خود یعنی هند، حالتی پرتنش را سپری میکند؛ به طوریکه مذاکرات میان دو کشور که قرار بود صورت بگیرد از سوی هندیها لغو شده است.
در همین راستا، هفته گذشته و پس از سفر نخست وزیر پاکستان به عربستان، «عثمان دار» از اعضای برجسته حزب تحریک انصاف (حزب عمران خان که در انتخابات پارلمانی اخیر پیروز شده است) با انتشار پیامی توئیتری در خصوص دستاورد این سفر، اعلام کرد که دو کشور قصد دارند در قالب یک بسته 10 میلیارد دلاری با یکدیگر همکاری کنند. این در حالی است که پیش از این با گسترش روابط میان پکن و اسلام آباد و سرمایهگذاری عظیمی که میان این دو کشور بر سر طرح راهروی اقتصادی مشترک چین- پاکستان( CPEC) صورت گرفته، پکن یک وام دو میلیارد دلاری را برای پاکستان در نظر گرفته است.
در چنین شرایطی، مقامات دولتی پاکستان اعلام میکنند که عربستان میتواند شریک سوم اقتصادی در طرح بزرگ ( CPEC) باشد و در همین راستا قرار است مقامات ارشد سعودی برای تشکیل کارگروهی در این خصوص به پاکستان سفر کنند.
روابط پاکستان و عربستان از جنسی متفاوت است
کارشناسان به طور کلی روابط میان پاکستان و عربستان را روابطی معنادار تلقی کرده که ضمن برخورداری از مولفههای متنوع همگرایی، در دوران نواز شریف به سمت همکاریهای استراتژیک نظامی در منطقه نیز مایل شده است. هر چند حضور نظامیان پاکستان در عربستان امری طبیعی بوده و اسلامآباد در این خصوص نقشی محوری در همکاری نظامی با عربستان داشته اشت، اما ورود پاکستان به ائتلاف عربی مهاجم به یمن، روابط این دو کشور را وارد فازی منحصر به فرد کرد.
البته این همکاری در قالب ائتلاف عربی به رهبری عربستان پس از سقوط نواز شریف از قدرت به میزان زیادی از کارکرد اولیه خود افول کرد، اما در مقابل پیوندهای اقتصادی پاکستان در چارچوب هزاران کارگر پاکستانی حاضر در عربستان یا تامین انرژی به بهای ارزان برای اسلام آباد، موجب شده است تا روابط این کشور با سعودیها از جنس متفاوتی با ایران باشد.
عمران خان در میانه ایران و عربستان
در چنین شرایطی و با توجه به نوع روابط نسبتاً پایدار میان ایران و پاکستان و روی کار آمدن دولتی که اهتمام خود را برای رفع چالشهای داخلی و خارجی قرار داده، سفر عمران خان به عربستان به عنوان اولین مقصد خارجی نخست وزیر جدید، چندان نمیتواند در عمق روابط ایران و پاکستان تاثیر منفی داشته باشد. اتفاقاً در این میان بسیاری از تحلیلگران با انگشت گذاشتن بر روابط تاریخی دو کشور، معتقدند حضور پاکستان در میانه تنش ایران و عربستان می تواند اهرمی جدی برای میانجیگری و خروج از فاز بحرانی درروابط میان تهران و ریاض باشد.
از همین رو است که عمران خان اواخر هفته گذشته به شبکه العربیه گفت، خواستار روابط خوب با ایران بوده و معتقد است که نزاع میان دو کشور منجر به تضعیف همه کشورهای منطقه میشود. او همچنین موضع خود را در جنگ یمن به صراحت روشن کرد و ضمن تاکید بر آمادگی اسلامآباد برای میانجی گری میان ایران و عربستان، تصریح کرد: جنگ، راه حلی برای پایان دادن به بحران یمن نیست.
منبع: روزنامه ابتکار