کی باید به بلوغ برسیم؟
سن بلوغ در افراد مختلف بایکدیگر متفاوت است. با این وجود، سن طبیعی شروع بلوغ در دخترها از حدود ٩تا ۵/١٣سالگی و در پسرها از حدود ٩تا١۴سالگی است. از این رو، اگر دختری در سن کمتر از ٨ و پسری در سن کمتر از ٩سال با علائم اولیه بلوغ مواجه شود، دچار بلوغ زودرس شده‌است. همچنین اگر دختری بعد از ١٣ونیم‌سالگی و پسری بعد از ١۴سالگی علائم بلوغ را در خود ببیند، به بلوغ دیررس دچار شده‌است.
در دختران علائم با بزرگ‌شدن سینه به شکل یک‌طرفه یا دوطرفه شروع می‌شود و بعد از آن، شاهد رشد موهای زهار و زیربغل و در انتها پریود شدن آن‌ها هستیم. همچنین دور نوک سینه تیره، ضخیم و برجسته می‌شود و میران بروز جوش نیز در صورتشان افزایش می‌یابد. در پسران هم اولین علامت بزرگ شدن بیضه‌ها و سپس بلوغ سایر اجزای اندام تناسلی است. ضخیم شدن صدا و رشد موهای صورت هم از دیگر علائم بلوغ زودرس در پسران است.
بلوغ زودرس چه‌عوارضی دارد؟
بچه‌ای که بلوغش زودتر شروع می‌شود، ممکن است جهش رشدش هم زودتر شروع شود. درنتیجه، قدش از بچه‌های همسالش بلندتر است و این موضوع باعث می‌شود والدین تصور کنند فرزندشان نیاز به پیگیری و درمان ندارد، درحالی که اگر سن استخوانی جلو باشد و بلوغ سریع‌تر پیش برود، صفحات رشد خیلی زود بسته شده و فرد اگرچه اوایل بلوغ قدبلندتر است، درنهایت به دلیل کوتاه‌ترشدن زمان رشد، قد بزرگسالی‌اش کوتاه‌تر از انتظار خواهدبود.
همچنین این کودکان به‌طور ناخواسته در مقابل استرس‌های دوران جوانی قرار می‌گیرند و نمی‌دانند چه باید بکنند چراکه این کودکان از نظر جسمی نشانه‌های بلوغ را دارند، ولی تجربه کافی را ندارند. این موضوع باعث می‌شود به‌شدت آشفته و به‌هم‌ریخته شوند. به عبارتی، وقتی کودک هنوز از نظر قدرت تفکر، تعقل و تصمیم‌گیری، رشد کافی نیافته و علائم بلوغ در او ظاهر می‌شود، نه در زمره دوستان همسن خودش و نه در زمره بزرگ‌ترها قرار دارد. این یعنی ناسازگاری روانی و آغاز کج‌خلقی‌های فردی و اجتماعی در او.
آنچه باعث بلوغ زودرس می‌شود
متخصصان آمریکایی بر این باورند که افزون بر سابقه خانوادگی، عوامل محیطی و اکتسابی و تغذیه‌ای هم می‌تواند بر بروز بلوغ زودرس به‌خصوص در دختربچه‌ها تاثیرگذار باشد. برای مثال، سموم و آفت‌کش‌های باقی‌مانده در میوه‌ها، سبزی‌ها و صیفی‌جات که امروزه به‌صورت بی‌رویه از آن‌ها استفاده می‌شود، به‌شدت بر روند بلوغ در کودکان تاثیرگذار است یا استفاده زیاد از فست‌فودهای تند و گرم. همچنین قرارگرفتن کودکان در معرض تحریک‌‌کننده‌های جنسی مانند فیلم‌ها و تصاویر مبتذل و غیراخلاقی و دیدن این‌گونه روابط در محیط خانواده و جامعه.
البته در مواردی هم بیماری‌های مهم دستگاه عصبی مرکزی مانند تومورهای مختلف، عفونت و التهاب مغزی یا ضربه به جمجمه می‌تواند این حالت را ایجاد کند. گاهی هم کیست‌های تخمدانی با تولید هورمون‌های جنسی زنانه در دختران عامل بلوغ زودرس در آن‌ها می‌شود؛ لذا در این کودکان، چه پسر و چه دختر، لازم است حتما بررسی‌های پزشکی به منظور کشف علت موضوع صورت بگیرد.
چه‌زمانی و چگونه باید اقدام‌کرد؟
اگرچه همیشه پیشگیری بهتر از درمان است، درصورت بروز این علائم در کودکانتان جای نگرانی نیست؛ چراکه با درمان مناسب و به‌موقع می‌توان مانع از عوارض آن شد و علائم و رشد قدی را در این کودکان به‌صورت طبیعی کنترل‌کرد؛ اما باید درمان هرچه‌سریع‌تر آغاز شود تا نتیجه بهتری دریافت‌کرد. دقت داشته باشید که درمان باید حتما قبل از سن استخوانی، یعنی ۱۲سالگی در دختران و ۱۳سالگی در پسران، شروع شود. در غیر این صورت، نتیجه‌ای نخواهدداشت.
به والدینی که فرزندشان در سن پیش از بلوغ است، توصیه می‌کنیم علاوه‌بر مراجعه به یک متخصص غدد برای اطمینان از طبیعی بودن روند بلوغ در فرزندشان، بیشتر از قبل مراقب تغذیه فرزندانشان باشند و برای بهبود رشد قدی کودک، از پروتئین‌ها، لبنیات، گوشت و حبوبات بیشتری در غذای خانواده استفاده کنند.
برای پیشگیری از افزایش وزن و بهبود رشد قد کودکان نیز حتما ورزش را در برنامه روزانه آن‌ها بگنجانند و مراقب باشند فرزندانشان چاق نشوند. در زمان بلوغ، در دخترها استعداد خاصی برای چاق شدن وجود دارد و به‌طور طبیعی، روند بلوغ با جمع شدن چربی در ناحیه شکم، باسن و سینه‌ها همراه است. درضمن، خود چاقی نیزی احتمال بلوغ زودرس را افزایش می‌دهد.
