به گزارش ایرنا، زمین های تشنه، لب های ترک خورده از گرما و عطش، آفتابی
سوزان و بیم رفتن یا ماندن حال و روز عرصه تنگ شده بر مردم منطقه سیستان
است که اینک حدود 18 سال خشکسالی رمق شان را گرفته است.
مردم منطقه
سیستان در شمال سیستان و بلوچستان که در گذشته های نه چندان دور کار اصلی
آنان کشاورزی ودامپروری بود به دلیل انسداد مسیر ورودی آب به تالاب پر برکت
هامون اینک از فعالیت اقتصادی بازمانده و بسیاری از آنان نیز بار سفر بسته
و به شهر و دیاری دیگر کوچ کرده اند.
هنوز هم با گذشت 18 سال می توان
در جوار هامون خشکیده لب بقایای صنعت عظیم کشاورزی، دامپروری، صید و صیادی و
صنایع دستی را مشاهده کرد.
مردم این منطقه با وجود قرار گرفتن در جوار مرز افغانستان به دلیل انسداد مرز و ایجاد دیوار امنیتی از تجارت سنتی نیز بازمانده اند.
**طرح 46 هزار هکتاری راهکار محرومیت زدایی
با
رویکار آمدن دولت یازدهم و توجه خاص این دولت به سیستان و بلوچستان طرح
های عظیم بسیاری در سطح استان به منظور کمک به معیشت مردم و محرومیت زدایی
شکل گرفت.
رییس جمهوری و اعضای هیات دولت در سفر فروردین 93 به سیستان و
بلوچستان طرح آبیاری نوین در 146هزار هکتار از زمین های کشاورزی این استان
را تصویب کرد که 46 هزار هکتار آن در شمال استان با نصب لوله برای انتقال
آب به زمین های کشاورزی و 100هزار هکتار آبیاری تحت فشار و غیره در جنوب
این استان اجرا می شود.
به گفته استاندار سیستان و بلوچستان اعتبار این
طرح از محل صندوق توسعه ملی در بانک مرکزی به نام سیستان و بلوچستان
اختصاص یافته است و هیچ مشکل اعتباری برای آن وجود نخواهد داشت.
قرار
است این طرح درمدت سه تا چهار سال به اتمام برسد و کار لوله گذاری طرح
ابتدا در منطقه سیستان آغاز شده است، پایلوت این طرح نیز در بخش مرکزی
شهرستان هامون آغاز شده است.
بخشدار بخش مرکزی شهرستان هامون در گفت و
گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: این طرح از سال قبل در این منطقه در
مساحتی بیش از سه هزار هکتار آغاز و تا کنون پیشرفت خوبی نیز داشته است.
محمدرضا شهرکی ادامه داد: برای اجرای این طرح 15 هزار میلیارد ریال از محل صندوق توسعه ملی در نظر گرفته شده است.
وی افزود: این طرح در مجموع دارای 16 ناحیه عمرانی است که چهار ناحیه آن در شهرستان هامون قرار دارد.
وی
تصریح کرد: از مجموع 34 هزار هکتار زمین در شهرستان هامون 24 هزار هکتار
آن قابل کشت است که 12 هزار هکتار از این سطح نیز در محدوده طرح یادشده
قرار گرفته است.
بخشدار مرکزی شهرستان هامون خاطرنشان کرد: با توجه به
شرایط شکننده حاکم بر منطقه سیستان این طرح با رویکرد جلوگیری از هدر رفت
آب و نیز بکار گیری نیروی بومی حرکت بسیار خوبی در راستای اقتصاد مقاومتی و
راهکار مناسبی برای توسعه اشتغال و ماندگاری مردم در منطقه است و نیز می
تواند نقش خوبی در محرومیت زدایی ایفا کند.
**تبخیر آب و راهکار آن در طرح 46 هزار هکتار
یکی
از مشکلات عمده هدر رفت آب در منطقه سیستان میزان تبخیر بسیار بالای آن
است که بر اساس گفته کارشناسان در زمان پر آبی هامون تنها در فصل تابستان
حدود چهار متر تبخیر آب در این دریاچه رخ می داده است.
معاون استاندار
سیستان و بلوچستان و فرماندار شهرستان ویژه زابل در گفت و گو با خبرنگار
ایرنا اظهار داشت: طرح آبیاری 46 هکتار از اراضی منطقه سیستان از طریق لوله
یکی از طرح های عظیم دولت یازدهم محسوب می شود که نشاندهنده توجه دولت به
این منطقه است.
هوشنگ ناظری ادامه داد: هدف اصلی این طرح آبادی منطقه
سیستان وبهبود شرایط زندگی در آن از طریق روش های نوین آبیاری و تغییر
الگوی کشت است.
وی افزود: با توجه به اینکه میزان تبخیر آب در منطقه
سیستان بسیار زیاد است این طرح می تواند نقش بسزایی در جلوگیری از هدر رفت
آب کشاورزی داشته باشد.
وی تصریح کرد: باید مشکل نبود آب در منطقه را پذیرفت و برای مقابله علمی و عملی با آن از راهکارهای نوین استفاده کرد.
فرماندار
زابل طرح آبرسانی به 46 هزار هکتار از اراضی منطقه سیستان را کاری تاریخی و
ماندگار در منطقه دانست که با شناسایی مشکل اصلی هدر رفت آب می تواند ضامن
توسعه کشاورزی منطقه شود.
**اشتغال و ماندگاری جمعیت در منطقه
پس
از خشکی هامون در سال 1378 و نیز انسداد مرز منطقه سیستان و افغانستان بنا
بر برخی دلایل امنیتی، نبود درآمد کافی و نیز شرایط جوی نامساعد در منطقه
سبب شد تا شماری از مردم که به گفته برخی افراد تا هشت هزار خانوار هم می
رسند برای کار و زندگی به سایر مناطق کشور مهاجرت کنند.
این افراد
همواره در حال رفت و آمد به منطقه سیستان هستند و در صورت وجود شرایط کار و
درآمد کافی حاضرند بار دیگر به موطن خود بازگردند.
استاندار سیستان و
بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: اولین هدف طرح 46 هزار
هکتار آبرسانی به مزارع سیستان از طریق لوله در فرایند اجرا جذب نیروهای
محلی است و در همین زمینه دو کارگاه اجرایی و تربیتی ایجاد می شود تا از
تجارب شرکت ها و مشاوران بزرگ برای تربیت نیرو و بهره گیری از ظرفیت های
منطقه استفاده شود.
علی اوسط هاشمی با بیان اینکه نقش نیروهای محلی سبب
پایداری طرح خواهد شد، گفت: اجرای این طرح سبب ماندگاری مردم در منطقه و
افزایش تولید و تغییر الگوی کشت خواهد شد.
وی یکی از برنامه های جنبی
این طرح را ایجاد کارخانه لوله پلی ایتیلن در سیستان وبلوچستان ذکر کرد و
افزود: با توجه به اینکه این طرح و همچنین طرح 100هزار هکتاری در جنوب
استان نیاز به لوله دارد تصمیم گرفته شد کارخانه ساخت لوله در همین استان
ایجاد شود که این نیز زمینه ساز ایجاد اشتغال خواهد شد.
وی ادامه داد:
اجرا و تکمیل طرح انتقال آب با لوله به 46 هزار هکتار زمین در سیستان
هزاران شغل ایجاد می کند که ساخت واحد تولیدی لوله با 150 نفر اشتغالزایی
از جمله آنهاست.
استاندار سیستان و بلوچستان تصریح کرد: دولت برای
استفاده بهینه از آب و خاک برنامه های مهمی در پیش دارد که اجرای 46 هزار
هکتار آبیاری نوین در منطقه سیستان و یکصد هزار هکتار در مناطق مختلف
بلوچستان بر همین مبنا طرح ریزی شده است.
**راه اندازی واحد تولید لوله جی آر پی در منطقه سیستان
بکارگیری
بخش خصوصی یکی از دیگر از اهداف این طرح است که در این راستا هم اینک
کارخانه تولید لوله جی آر پی در سیستان راه اندازی شده است.
استاندار
سیستان و بلوچستان در این باره گفت: اجرای طرح انتقال آب با لوله به 46
هزار هکتار از زمین های کشاورزی سیستان نیاز به تامین لوله دارد که تهیه
آنها از سایر نقاط کشور مقرون به صرفه نبود.
هاشمی بیان کرد: از آنجایی
که هدف از اجرای طرح آبیاری نوین ایجاد اشتغال و تامین معیشت مردم سیستان
است اجرای این طرح زمینه ایجاد سایر واحدهای جانبی آن را نیز فراهم می کند
که ساخت واحد تولیدی لوله با اشتغالزایی 150 نفر از جمله این طرحهاست که در
مدت دو ماه ساخته شده است.
وی ادامه داد: حضور بخش خصوصی از اهداف مهم
دولت تدبیر و امید در این استان است که در همین راستا واحد تولیدی لوله های
پلی اتیلن و جی آر پی از سوی سرمایه گذار بخش خصوصی راه اندازی شد.
مدیر
پروژه واحد تولیدی لوله در زابل نیز به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: این
واحد، لوله های پلی اتیلن و جی آر پی مخصوص انتقال آب کشاورزی را تولید می
کند.
بهرام امام افزود: برای اجرای بهینه و تسریع در تکمیل طرح توسعه
کشاورزی سیستان عملیات ساخت این واحد تولیدی با سرمایه ای بالغ بر 500
میلیارد ریال آغاز شد.
وی مهمترین عامل ایجاد این واحد تولیدی لوله در سیستان را مصرف زیاد لوله در بخش کشاورزی ذکر کرد.
مدیر
پروژه واحد تولیدی لوله زابل اظهار داشت: ظرفیت تولید سالانه این واحد
صنعتی 360 کیلومتر لوله است که اگر منطقه سیستان بیشتر از این مقدار نیز به
لوله نیاز داشته باشد این واحد را به چهار برابر افزایش خواهیم داد.
وی
ادامه داد: اکنون در این واحد تولیدی لوله هایی به طول 12 متر و قطر
2400میلیمتر ساخته می شود که در صورت نیاز قطر آن به چهار هزار میلیمتر نیز
افزایش می یابد.
مدیر پروژه واحد تولیدی لوله کشاورزی گفت: مهمترین
عاملی که این واحد تولیدی لوله در سیستان راه اندازی شده هزینه های بالای
انتقال لوله از دیگر استانها به این منطقه است.
امام ادامه داد: هزینه
حمل و نقل انتقال لوله از استانهای دیگر به سیستان حدود سه هزار میلیارد
ریال برآورد شده که ساخت این واحد تولیدی هزینه ها را به مراتب کاهش می
دهد.
**صادرات محصولات کشاورزی به افغانستان
تغییر الگوی کشت و
استفاده بهینه از ظرفیت های کشاورزی در طرح 46 هزار هکتار سبب تولید
محصولات و مواد کشاورزی در منطقه سیستان خواهد شد و با توجه به همجواری این
منطقه با کشور افغانستان و نیز نیاز این کشور به واردات محصول، بازار
تضمین شده ای در جوار این طرح عظیم خواهد بود.
**وضعیت کنونی طرح 46 هزار هکتار
نماینده
مجری طرح و معاون اجرایی طرح 46 هزار هکتار آبیاری اراضی سیستان از طریق
لوله در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: تا کنون این طرح در مجموع 14
درصد و پایلوت آن در شهرستان هامون نیز 80 درصد پیشرفت فیزیکی داشته که
نشاندهنده سرعت خوب کار است.
غلام حیدر ذورقی اظهار داشت: پایلوت این طرح در مساحتی معادل سه هزار و 200 هکتار در بخش مرکزی شهرستان هامون در حال اجراست.
وی
بیان کرد: 12 هزار هکتار از اراضی شهرستان هامون در این طرح قرار دارد و
مهم اینکه طرح یادشده به گونه ای طراحی شده که بخشی از اراضی تمام
شهرستانهای 5 گانه منطقه سیستان را در بر گیرد.
وی ادامه داد: طرح عظیم
آبرسانی به 46 هزار هکتار از اراضی سیستان دارای 16 ناحیه عمرانی است که
چهار ناحیه آن در شهرستان هامون قرار گرفته و یکی از این چهار ناحیه به
عنوان پایلوت طرح محسوب می شود.
وی با اشاره به اینکه تا کنون 14 درصد کل طرح پیشرفت فیزیکی داشته است از سرعت پیشرفت آن ابراز رضایت کرد.
نماینده
مجری طرح و معاون اجرایی طرح 46 هزار هکتار آبیاری اراضی سیستان از طریق
لوله افزود: همچنین یکی از 2 ایستگاه پمپاژ این طرح در حال تجهیز است که تا
15 روز آینده به بهره برداری خواهد رسید.
ذورقی تصریح کرد: هر ناحیه
از 16 ناحیه عمرانی طرح 46 هزار هکتاری به یک گروه مشارکتی داده شده و
همچنین این طرح دارای دو خط اصلی A و B و نیز 2 ایستگاه پمپاژ است.
وی
با اشاره به اینکه یکی از اهداف این طرح بکارگیری نیروهای بومی در فرایند
ساخت است خاطرنشان کرد: بر اساس گزارش های موجود تا پایان خرداد سالجاری
بیش از هزار و 400 نفر در این طرح مشغول بکار بوده اند که 80 درصد آنان را
افراد بومی تشکیل می دهند.
وی بیان کرد: با توجه به اینکه بخشی از طرح در زمان گذشته تصویب و اجرا شده تعداد کل پیمانکاران فعال در این طرح 20 پیمانکار است.
**گرانی چند برابر اجاره، ودیعه و قیمت خانه بواسطه طرح 46 هزار هکتار در زابل
طرح
46 هزار هکتار آبرسانی به مزارع سیستان گرچه مزیت های بسیاری برای منطقه
داشته است اما با توجه به اسکان یافتن پیمانکاران و شرکت های فعال آن در
خانه های اجاره ای شهرستان زابل سبب بالا رفتن چشم گیر میزان اجاره بها و
ودیعه در این شهرستان شده است که این امر نارضایتی مستاجران و شادی مالکان
را به دنبال داشته است.
محمد مهدی بزی یکی از اجاره نشینان شهرستان زابل
به خبرنگار ایرنا گفت: تقریبا چند ماه است که کرایه منزل در شهرستان زابل
چند برابر شده است و این موضوع فشار زیادی به اقشار ضعیف و مستاجر وارد می
کند.
وی ادامه داد: شرکت های فعال در طرح 46 هزار هکتار بسیاری از خانه
های این منطقه را به صورت اجاره یا رهن با قیمت بالایی در اختیار گرفته اند
که این موضوع سبب اصلی افزایش قیمت ها در زابل است.
وی افزود: در بسیاری از موارد این شرکت ها بیش از قیمت یک خانه برای رهن آن پرداخته اند.
مسئول
یکی از بنگاه های املاک شهرستان زابل نیز گفت: اجاره های بالا وضع بازار
مسکن به ویژه در بخش اجاره را با مشکل رو به رو کرده زیرا کرایه منازل به
صورت چشمگیری زیاد شده است.
وی ادامه داد: هم اینک پنج منزل اجاره ای
توسط مردم به بنگاه من معرفی شده اند که ودیعه هر کدام 150 میلیون ریال و
اجاره آنها از هشت میلیون تا 15 میلیون ریال است در صورتی که تا چند ماه
قبل این منازل با یک سوم مبلغ فوق به اجاره داده شده بود.
وی افزود: صاحبان املاک به گمان اینکه شرکت ها تمام منازل زابل را اجاره می کنند قیمت های خود را چند برابر افزایش داده اند.
وی بیان کرد: گرچه طرح 46 هزار هکتاری زمینه ساز رونق منطقه شده اما در برخی زمینه ها مشکلاتی را نیز باعث شده است.
یکی
از شهروندان سیستانی گفت: مردم این منطقه بسیاری از مشکلات را به امید
رونق آینده و سروسامان دهی به اوضاع کشاورزی و دامپروری تحمل می کنند.
رضا سراوانی افزود: با راه اندازی طرح آبیاری اراضی کشاورزی با لوله رونق گذشته به سیستان بازخواهد گشت.
وی
اضافه کرد: مسئولان باید در کنار این طرح بزرگ در زمینه رونق تجاری و راه
اندازی منطقه آزاد سیستان نیز چاره اندیشی کنند تا این طرحها به عنوان مکمل
یکدیگر نه تنها منطقه سیستان بلکه جنوب شرق کشور و حتی مناطق همجوار در
کشور افغانستان را به توسعه و پیشرفت برساند.
سراوانی اظهار داشت: رونق
اقتصادی منطقه سبب بازگشت مهاجران، جذب نیروهای متخصص بومی، ایجاد امنیت
پایدار و شور و نشاط عمومی خواهد شد.
طرح عظیم 46 هزار هکتار قطعا عامل
توسعه سیستان در تمام بخش ها به ویژه بخش کشاورزی و دامپروری است و می
تواند شرایط شکننده و نامطلوب حاکم بر سیستان را هم از بعد اقتصادی و هم از
بعد شرایط جوی بهبود چشم گیری بدهد اما نباید در این میان مدیریت حوزه های
مختلف این طرح و تاثیرهای جانبی آن را نادیده گرفت.