صبح یکشنبه دوم اردیبهشت‌ماه لابه‌لای خبرهای ریز و درشت سیاسی و اقتصادی سایتی نه چندان معروف، خبری را در کانال تلگرامی‌اش منتشر کرد که بلافاصله در صدر اخبار قرار گرفت.

ماجرا از این قرار بود که کارگرهای حفاری که مشغول ساخت‌وساز و توسعه حرم حضرت عبدالعظیم الحسنی (ع) بودند، در جریان کار با بیل مکانیکی با کنده‌کاری‌های معمول، جسدی مومیایی شده پیدا کرده بودند . تا اینجای ماجرا زیاد عجیب و غریب نبود . حرم حضرت عبدالعظبم و شهرری از شهرهای بسیار قدیمی است و پیدا شدن یک جسد مومیایی در آن زیاد دور از ذهن نیست اما آنچه این جسد را در کمتر از یک ساعت به شهرت رساند، انتساب آن به رضاشاه پهلوی بود.

بخش غربی آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)  آرام است. آرامشی که البته پشت آن هیاهویی پنهان شده است. چند ساعت پیش، کارگرانی که در این محوطه مشغول گودبرداری برای ساخت یک سرویس بهداشتی تمام مکانیزه و چند طبقه بوده‌اند، جسدی مومیایی شده را پیدا می‌کنند.


یکی از کارگران که در حیاط باغ توتی مشغول است، می‌گوید: «اینجا خیلی وقت است که کسی را دفن نمی‌کنند حتی آنهایی که از قبل قبر داشتند هم با مسوولان حرم به توافق رسیده‌اند و در طرح توسعه به خانواده‌های‌شان قبر مابه‌ازا داده‌اند و حریم، آزادسازی شده است. »


کارگر میان سال که جمله جمله و کوتاه حرف می‌زند می‌گوید :خودشان (مسوولان حرم ) درباره ماجرا حرف زدند. از صدا و سیما هم دیروز آمدند. اما به ما گفته‌اند که حرف نزنیم.»
 می‌پرسم الان همچنان کار انجام می‌شود؟ با دست به محوطه‌ای که با گونی و فنس و ورقه‌های آهنی کادو پیچ شده است اشاره می‌کند و می‌گوید: «خودتان که می‌دانید همه فعالیت‌ها متوقف شده است .»


داخل حیاط باغ توتی، تک‌وتوک زائران در حال رفت‌وآمد هستند . با چند تایشان که صحبت می‌کنم، اصلاً از ماجرای کشف جسد خبر ندارند . خادم مسنی که بالای قبر شیخ محمد خیابانی ایستاده است اما می‌گوید حرم سایت خبری و روابط عمومی دارد. لطفاً اخبار را از آنجا پییگری کنید و مزاحم کار بچه‌ها نشوید.


 داحل حرم و از بین خادمان و کارگرهای خدماتی و فراش‌ها کسی جوابم را نمی‌دهد . اما مغازه‌دارهای بازار جدید درباره چیزهایی که دیده‌اند حرف می‌زنند . صاحب یکی از مغازه‌ها می‌گوید : «ما که جسد را ندیدیم. دو سه روز بود که کار می‌کردند . از در پایین هم نخاله را بیرون می‌بردند . حرم هر روز گسترده‌تر می‌شود اما معلوم بود به چیزی رسیده بودند که وقت تخریب، چهار ستون مغازه‌های ما که سهل است، حتی داخل حرم هم می‌لرزید . دو سه باری خودمان تذکر دادیم که امیدواری دادند نگران نباشید. هر چیزی هست زیر زمین است و ما هم سر گرم کاروبار خودمان بودیم  اما یکشنبه یکهو شلوغ‌وپلوغ شد آن‌قدر که این سمت که از بازار جدید به حرم راه دارد بستند . بعد که خودمان پرس‌وجو کردیم گفتند به جسد رسیده‌اند و مسوولان را خبردار کرده‌اند . »

«مجید» خودش جسد را ندیده است. اما می‌گوید همه کارگرها با جسد مومیایی شده عکس یادگاری گرفته‌اند: «عکس‌هایش آمده توی تلگرام. کارگرهای حفاری بودند.


او می‌گوید از همان روز هم حفاری‌ها متوقف شده است و خبری از ساخت‌وساز نیست و خادم‌ها هم اجازه نمی‌دهند که کسی به محوطه کنده‌کاری شده نزدیک شود.

 

تکذیب یا تایید

مدعیان انتساب این مومیایی به جسد مومیایی شده رضاشاه مونتاژ دو تصویر را سند دو اظهارات خود می دانند. آنها معتقدند شباهت ظاهری آن به رضاشاه و به‌ویژه آخرین تصویری که از جسد وی پیش از دفن شدن وجود دارد هم، احتمال تعلق آن به وی را بالا می‌برد. یکی بودن مکان دفن رضاشاه با جایی که جسد از آن به دست آمده را هم مزید این اتفاق مطرح می کنند

این مومیایی رضاشاه است؛ این مومیایی رضاشاه نیست!

از سوی دیگر برخی مورخان نیز انتساب این جسد مومیایی به رضاخان پهلوی را رد می‌کنند. ازجمله آنان، آقای «عبدالله شهبازی» است که در صفحه شخصی‌اش در شبکه‌های اجتماعی نوشته است: « تصور سینمایی و عامیانه از «مومیایی» رضاشاه سبب شد که عکس منتشرشده از این جنازه به‌عنوان «مومیایی» رضاشاه به سرعت پخش شود. نگاهی به عکس جنازه،
که شبیه به «مومیایی»های مصر باستان بازسازی شده، به سادگی این اظهارات را عیان می‌کند. در کنار عکس این «مومیایی» عکس جنازه رضاشاه نیز وجود دارد که نشان می‌دهد او را به سبک مصر باستان «مومیایی» نکرده‌اند.» 

تکذیب می‌کنیم
روابط عمومی آستان حضرت عبدالعظیم اما انتساب این جسد به رضا پهلوی را رد کرده است. «مصطفی آجورلو»‌ مدیرکل روابط عمومی آستان حضرت عبدالعظیم، گفته است: «منطقه اطراف حرم قبلاً قبرستان بوده بنابراین کشف جسد در این منطقه و در طرح توسعه آستان طبیعی است. جسد کشف‌شده نیز باقی‌مانده از یک جسد طبیعی است، هیچ جسد مومیایی در این منطقه به دست نیامده، حتی چهره آن قابل تشخیص نبوده و شایعه پخش‌شده در خصوص بقایای این جسد صرفاً ساخته شده فضای مجازی است.»

جسد مومیایی شده نبود
امیرمسیب‌رحیم‌زاده، مدیر میراث فرهنگی و صنایع‌دستی شهرری هم خیلی زود گوشی تلفن همراهش را جواب می‌دهد و می‌گوید: «هنوز این خبر را از منبع موثقی نشنیده و مسوولان آستان، خبری به میراث فرهنگی نداده‌اند.» او حتی احتمال داده که آستان حضرت عبدالعظیم برای حفاری و عملیات عمرانی در این محل از میراث فرهنگی شهرری از مراجع بالاتر از اداره میراث فرهنگی شهرری استعلام کرده است و کارهای حفاری در حرم را با اجازه مستقیم سازمان میراث فرهنگی انجام می‌دهد . برای همین هم ما از رفت‌وآمدها و مراودات زیاد خبر نداریم. تا حالا هم کشف جسد

مومیایی شده، اطلاع رسانی نشده  اما با توجه به قدمت حرم اعلام می‌کنم که اجازه دفن جسد مومیایی در حرم صادر نمی‌شد و این موضوع در صورت صحت باید مورد بررسی قرار بگیرد .

در همین حال «حسن خلیل‌آبادی» رییس‌کمیسیون میراث فرهنگی شورای شهر تهران، خبر داده که حفاری به دلیل پیدا شدن این جنازه مومیایی متوقف شده تا مسولان مرتبط بتوانند بررسی دقیق‌تری داشته باشند. توضیح داد: برخی احتمال می‌دهند که جنازه متعلق به پهلوی اول باشد که به صورت مومیایی شده به تهران آورده شده و در حرم عبدالعظیم حسنی دفن شده است.

او با بیان اینکه جنازه متعلق به هر کسی که باشد به دلیل اینکه موظیایی شده جنبه میراثی دارد و باید حفظ شود گفته است: «البته نظر نهایی را باید کارشناسان میراث و پزشکی قانونی بدهند که ببینیم که این جنازه متعلق به چه کسی است.»