«محمد علی امیربیگی» در چهل و هفتمین نشست کانون تفکر آب كه در پرديس آزادي دانشگاه يزد برگزار شد، عنوان کرد: متوسط بارندگي استان يزد از ابتداي سال آبي 98-97 تا پايان فروردين ماه 110.5ميليمتر بوده كه در مقايسه با مدت مشابه سال قبل به ميزان 46.6 ميليمتر 137 درصد و در قياس با مدت مشابه متوسط دوره آماري به ميزان 83.7 ميليمتر 32 درصد افزايش داشته است.
به گفته وي، متوسط بارندگي استان يزد تنها در فروردين ماه سال جاری 49.6 ميليمتر بوده كه ميزان آن در مدت مشابه سال قبل 20 و در مدت مشابه متوسط دوره آماري 16 ميليمتر است لذا در اولين ماه امسال نسبت به سال قبل 148 و نسبت به متوسط دوره آماري 210 درصد افزايش بارش در استان يزد روي داده است.
اميربيگي گفت: همچنین متوسط بارندگي حوضه آبریز فلات مرکزی از ابتداي سال آبي تا پايان فروردين ماه 197.6 ميليمتر بوده كه ميزان آن در مدت مشابه سال قبل 68.4 و درمدت مشابه متوسط دوره آماري 139.9 ميليمتر بوده است.
وي در همين رابطه افزود: متوسط بارندگي فروردين ماه حوضه آبریز فلات مرکزی 68.1 ميليمتر بوده كه ميزان آن درمدت مشابه سال قبل 18.3 و درمدت مشابه متوسط دوره آماري 25.5 ميليمتر بوده است.
اين مسئول خاطرنشان كرد: متوسط بارندگي کشور از ابتداي سال آبي تا پايان فروردين ماه 313.3 ميليمتر بوده كه ميزان آن درمدت مشابه سال قبل 119.8 و درمدت مشابه متوسط دوره آماري 208.1 ميليمتر بوده است.
اميربيگي اضافه كرد: متوسط بارندگي کشور از ابتداي سال آبي تا پايان فروردين ماه 89 ميليمتر بوده كه ميزان آن در مدت مشابه سال قبل 22.5 و درمدت مشابه متوسط دوره آماري 34.1 ميليمتر بوده است.
وی در بخش ديگري از سخنانش تصریح کرد: ميزان بارندگي سال آبي جاري نسبت به مدت مشابه سال قبل و دوره آماری دراز مدت در تمام شهرستان‌هاي استان افزايش داشته که در اين ميان، شهرستان تفت بيشترين و شهرستان يزد کمترين ميزان بارندگي را به خود اختصاص داده‌اند.
مدیر مطالعات منابع آب شرکت آب منطقه‌ای یزد با تاكيد بر اين كه مقايسه بارندگي استان با استان‌هاي مجاور نشان مي‌دهد كه استان يزد از کمترين ميزان بارش در بين همسايگان خود برخوردار است، اظهار كرد: نمودار وضعيت بارندگي استان در طول 30 سال اخير بيانگر تداوم دوره خشكسالي بوده و حتي در برخي از سال‌ها كه بارندگي بيش از ميانگين ساليانه به وقوع پيوسته بدليل خشكسالي سال‌هاي قبل، تغيير محسوسي در برون‌رفت از خشكسالي ايجاد نشده است.
وی عنوان کرد: متوسط بارندگي استان يزد براساس آمار 30 ساله(منتهي به سال آبي 96-97 ) حدود 92.6 ميليمتر بوده كه به دليل تداوم و شدت دوره خشكسالي‌هاي 10 سال اخير متوسط بارندگي در اين دوره به 84.3 ميليمتر کاهش يافته است.
وی افزود: علاوه بر تداوم خشکسالي، الگو و توزيع نامناسب زماني و مکاني بارش‌ها باعث شد كه در برخي از سال ها با وجود اينکه بارندگي‌ها نسبت به متوسط درازمدت افزايش قابل ملاحظه اي دارند اما مقدار رواناب روند کاهشي خود را حفظ كرده است.
اميربيگي در همين خصوص به عنوان نمونه از سال آبي 92-91 ياد كرد كه به رغم افزايش قابل توجه بارش‌ها، جريان سطحي رودخانه هاي استان نه تنها افزايش نداشته بلكه بدليل توزيع نامناسب زماني و مكاني و نوع بارش‌ها حدود 84 درصد كاهش داشته است.
به گفته وي، خشکسالي‌هاي اخير باعث کاهش قابل ملاحظه جريان رودخانه‌ها در سال‌هاي اخير شد به گونه‌اي که آورد رودخانه‌هاي استان در 10 سال اخير به طور متوسط 75 درصد کاهش يافت.
وي در اين مورد افزود: البته بارندگي مناسب در اسفند 97 و شدت و تداوم بارش‌هاي فروردين 98 باعث افزايش بارندگي موثر شد به گونه‌اي که بخش عمده‌اي از بارندگي در ارتفاعات تبديل به رواناب شده و آورد رودخانه ها در اغلب ايستگاه هاي هيدرومتري نسبت به متوسط درازمدت افزايش يافته است.
اين مسئول حداکثر دبي سيلاب‌هاي اتفاق افتاده در استان طي ابتداي سالجاري را مربوط به رودخانه گاشار ابرکوه در تاريخ شش فروردین ماه 1398 با دبي تقريبي 60 مترمکعب بر ثانيه ذكر كرد.
وی تصریح کرد: بخشي از رواناب هاي ايجاد شده در مسير رودخانه نفوذ کرده و بخش ديگري نيز وارد کفه‌ها و يا بندهاي تغذيه مصنوعي شده که قسمت عمده‌ای از آن تبخير شده و مابقی نفوذ مي‌کنند.
اميربيگي افزود: قسمتي از بارش‌ها که نفوذ مي‌کنند(بيشتر در مخروط افکنه‌ها و ارتفاعات) باعث افزايش آب‌دهي چشمه‌ها و قنوات کوهستاني و اغلب هوابين استان مي‌شوند به عنوان مثال دبي چشمه غربالبيز از 50 ليتر در ثانيه به حدود 800 ليتر در ثانيه در مدت زمان کوتاه چند روزه رسيده است ولي چنانچه بارندگي‌ها تداوم نداشته باشد، سريع تخليه شده و دبي آن کاهش مي يابد.
مدیر مطالعات منابع آب شرکت آب منطقه‌ای یزد در پايان با بيان اين كه بارش‌هاي موثر اغلب در ارتفاعات و مخروط افکنه‌هايي اتفاق افتاده که در بالادست دشت‌ها و آبخوان‌هاي اصلي يزد هستند، گفت: به دليل حرکت کند جريان آب زيرزميني نفوذ يافته، اثر اين بارش‌ها روي سطح آب زيرزميني آبخوان‌هاي آبرفتي اصلي استان در ماه‌هاي بعد و با اندازه گيري سطح آب زيرزميني در محل چاه‌هاي پيزومتري مشخص مي‌شوند اما تا اينجا به نظر مي‌رسد جلو کسري بيشتر حجم مخزن آبخوان‌هاي استان گرفته شده و درصد ناچيزي از کسري حجم آنها جبران شود که اين درصد بستگي به ميزان تداوم بارش‌ها در آينده دارد.