بسیاری از کارشناسان راهحل خروج از این بحران را بروز بارندگیهای پاییزی و زمستانی میدانند اما مشاهده تابلوهای کنترل کیفیت هوا نشان میدهد بارندگی هم بر درد بیامان آسمان ایران افاقه نمیکند و تنها یک درمان مقطعی است و با گذشت تنها یک روز از بارندگیها بار دیگر اخبار آلودگی هوا برای گروههای حساس به صدر اخبار منتشر شده در رسانهها تبدیل میشود.
مسئولان سازمان محیطزیست کشور عوامل مختلفی را در بروز این پدیده دخیل میدانند. گاهی صحبت از تردد خودروهای فرسوده میشود، زمانی دیگر تقصیر را به گردن موتورسیکلتهای کاربراتوری میاندازند.
این در حالی است که وقتی صحبت از آلودگی هوای استانهای جنوبی کشور میشود علاوهبر موارد ذکرشده پای ریزگردها هم به میان میآید.
ریزگردهایی که به گفته مسئولان منشا خارجی دارد اما دودش به چشم مردم ساکن در استانهای جنوبی ایران میرود.
* افزایش سفرها عامل استمرار آلودگی هوا
بازگشت آلودگی هوا تنها یک روز پس از بارشهای پاییزی در حالی است که بارها راهحل مقابله اساسی با آن از سوی کارشناسان محیطزیست ارائه شده اما در عمل غول آلودگی هوا قویتر از تدابیر مسئولان ظاهر میشود.
وحید حسینی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران علت بروز آلودگی هوای پایتخت را پس از چند روز بارندگی مستمر، علاوهبر خودروهای فرسوده و موتورسیکلتهای کاربراتوری ناشی از افزایش سفر با خودروی شخصی در تعطیلات هفته گذشته میداند و درباره جزئیات آن میگوید: «همزمان با سفر خودروهایی که بیشک معاینه فنی دارند و از کیفیت ساخت مناسبی برای سفر برخوردارند، موتورسیکلتها، خودروهای کاربراتوری و کامیونهای فرسوده نتوانستند به سفر بروند و تردد در تهران را به سفر ترجیح دادند.
بدینترتیب با وجود وزش باد و بارش باران، آسمان شهر همچنان آلوده ماند. حال جای این پرسش باقی میماند که آیا نباید ممنوعیت تردد در شهر در مواقع آلودگی هوا را با استفاده از الگوهای مطالعهشدهای نظیر طرح کاهش هدفدار و استفاده از الگوی غیرکارشناسی زوج و فرد را که صرفا روی شماره پلاک خودرو محدودیت برقرار میکند، رها کرد؟»
حسینی افزود: «تهران از وجود 420هزار خودروی فرسوده و کاربراتوری آلاینده رنج میبرد. به این عدد 100 هزار کامیون دیزلی و 780هزار موتورسیکلت کاربراتوری در حال تردد را نیز اضافه کنید. این 3/1میلیون وسیله نقلیه، در روزهای بارانی گذشته هم به کار خود ادامه دادند و اجازه ندادند آسمان پایتخت آبی شود.
هر روز در تهران بهطور میانگین دوهزار تن آلودگی هوا تولید میشود و وسایل مذکور نقشی اساسی در تولید آن دارند.»
اما با وجود تمام تدابیر اندیشیدهشده و همچنین چند روز بارندگی مستمر در تهران، اداره کل هواشناسی استان تهران، هوای پایتخت را برای سه روز آینده همراه با آلودگی پیشبینی و اعلام کرده است به تدریج بر میزان آلایندههای جوی در مناطق مختلف استان از جمله تهران افزوده خواهد شد.
* تلاشهای دو ماهه
برای حل معضل چندین ساله
علاوهبر تهران، آلودگی هوا بر آسمان تمامی استانهای ایران سایه انداخته است. از جمله استانهای جنوبی کشور که سالهاست با ریزگردها بهعنوان یکی از عوامل اصلی آلاینده هوا دست و پنجه نرم میکنند.
با وجود استقرار طولانیمدت ریزگردها در جنوب کشور، درنهایت قطعنامه پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران با عنوان «مقابله با ریزگردها» پس از دو ماه و نیم مذاکره از سوی نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در نیویورک با اجماع کلیه کشورها در کمیته دوم مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسید.
براساس مفاد این قطعنامه، یک اجلاس بینالمللی برای مقابله با ریزگردها با همکاری جمهوری اسلامی ایران و سازمان ملل متحد در سال 1396در ایران برگزار خواهد شد.
همچنین این قطعنامه ضمن تاکید بر افزایش همکاریها در سطح جهانی، در بخشهای دیگر، سازمانهای منطقهای و زیر منطقهای را تشویق به افزایش همکاری برای مقابله با ریزگردها بهویژه از طریق ارتقای همکاریهای منطقهای و تبادل تجربه و دانش فنی میکند.