آماری که از افزایش طلاق و کاهش ازدواج حکایت میکند نگرانکننده است. همین چند ماه قبل بود که علیاکبر محزون مدیرکل آمار و اطلاعات جمعیتی ثبتاحوال کشور آماری در این خصوص ارائه کرد و گفت که در سال 93، 724 هزار و 345 ازدواج به ثبت رسیده که در مقایسه با رقم 600 هزار و 362 هزاری سال قبل 6.5 درصد کاهش داشته است.
بر این اساس این آمار اعلام شد که استان کردستان با نرخ 12.5 درصد، اردبیل با 12.3 درصد و زنجان با 11.8 درصد بیشترین ازدواج و البرز با نرخ 6.9 درصد، تهران با نرخ 7 درصد و کرمان با 7.7 کمترین واقعه ازدواج در آنها به ثبت رسیده است.
وی خصوص آمار طلاق سال 93 نیز گفته بود که 163 هزار و 572 مورد طلاق به ثبت رسیده و نسبت به سال قبل از آن 5.3 درصد افزایش داشته است.
ماجرا به همینجا هم ختم نمیشود، یکی دیگر از مسائل نگرانکننده بهخصوص در شهرهای بزرگ همچون تهران که اتفاقاً در افزایش طلاق و کاهش ازدواج رکورددار هستند، صحبت از رواج «ازدواج سفید» یا «همباشی» است که این روزها بیشتر شنیده میشود.
این شیوه زندگی غربی که تازگیها در میان جوانان ایرانی نیز دیده میشود به معنی برقراری رابطه جنسی بدون ثبت پیوند ازدواج است. چیزی که با شریعت اسلامی و قانون در جمهوری اسلامی ایران منافات دارد. به همین خاطر مسئولین و مردم را به فکر واداشته است که چطور باید با این پدیده جدید مواجه شد.
سیاوش شهریور مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری تهران پیشازاین از نهایی شدن طرح «اعتلای خانواده پایدار» برای مقابله با ازدواج سپید خبر داد و گفته بود که ایران جامعهای در حال گذر است و به سمت مدرنیته شدن میرود. طبیعی است که چنین آسیبهایی وجود داشته باشد، اما در این خصوص بزرگنماییهایی شده است و ما آمار دقیقی از میزان گستردگی آن نداریم. اینکه ازدواج سپید بهصورت محدود و معدود وجود دارد و باید از راه فرهنگی و با رویکرد اجتماعی با آن مقابله شود.
گفتنی است که این سه پدیده نامیمون در استانهای تهران و البرز تقریباً رکورددار است لذا وقت آن رسیده تا با طرح موضوع ضرورت انجام بررسیهای دقیق و کاربردی در این خصوص را به یاد مسئولان آوریم.
این نوع ازدواجها کم باشد یا زیاد، بههرحال آنقدری هست که شبکههای خبری رسمی در کشور به آن بپردازند و مقامات مسئول از آن سخنگویند. درحالیکه یکی از دغدغهای اصلی مقامات عالی کشور، افزایش جمعیت و باروری است با این نوع از مسائل اجتماعی مواجه هستیم که از میزان علاقه جوانان به ازدواج میکاهد.
علاوه بر این بسیاری از جوانان در سن ازدواج نیز زندگی مجردی یا زندگی باهمخانهها را به تشکیل خانواده ترجیح میدهند. نخستین دلیلی که برای ترویج این سبک از زندگی میتوان یافت مشکلات اقتصادی است و پسازآن بالا رفتن سن ازدواج؛ بسیاری از کسانی که توان تأمین هزینههای ازدواج و زندگی مشترک را ندارند به سمت تنها زندگی کردن و یا زندگی مشترک بدون ثبت پیوند زناشویی گرایش مییابند. سؤال اینجاست که چطور باید با این موضوع مواجه شد؟ باید بر موضوع چشم بست و ندید یا با آن کنار آمد و پذیرفت؟
ضروری است که کارشناسان مسئول این موضوع را جدی بگیرند و بدانند که این تغییر در شیوه زندگی از کجا آغازشده و چه نتایجی خواهد داشت زیرا در غیر صورت با فراگیر شدن آن در مرحلهای به خود میآییم که از کسی کاری ساخته نیست.
علیرضا محجوب عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با تابناک تهران در این خصوص گفت: برخی از مسائل در جامعه ما وجود دارد که با هنجارهای جامعه اسلامی ما هماهنگ نیست اما در درجه اول باید ببینیم که چه اتفاقاتی افتاده و در حال افتادن است که با این مسائل روبهرو شدهایم.
نماینده تهران تأکید کرد: ما بهنوعی در حال گذار هستیم یعنی جامعه سنتی ما به سمت مدرن شدن میرود و متأسفانه همسو نبودن ارگانها و نهادهای مختلف برای فراهم کردن بستر ورود به دنیای مدرن این مشکلات را پیش آورده است.
وی افزود: دستگاههای مسئول، دولت و مجلس و ... لازم است که بهموقع تصمیم سازی کنند تا به این مسائل مواجه نشویم اما عدم اقدام مناسب باعث شده است که ما کند و نامتوازن به سمت مدرن شدن پیش برویم. دسترسی به ماهوارهها، شبکههای اجتماعی و اینترنت و امکانات دیگری که در اختیار جوانان قرارگرفته است بدون اینکه فرهنگ مناسب برای استفاده از آن وجود داشته باشد؛ سبب شده است تا شیوه استفاده از اینها در ایران و کشورهای توسعهیافته و پیشرفته تفاوت بسیاری دارد.
نماینده تهران خاطرنشان کرد: وقتی درد را شناخته باشیم میتوانیم در این راه درست عمل کرده و درمان صحیح را نیز ارائه کنیم.
بههرحال اینکه این مسائل را آسیب اجتماعی تلقی کنیم و یا واقعیات جامعه فرقی ندارد چون برای اینکه بتوان با آن کنار آمد باید موضوع را بهدرستی شناخت.
مفید کیایی نژاد عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلام با تأکید بر اینکه در اینگونه موارد بگیر و ببند و برخوردهای چکشی فایده ندارد، گفت: به اعتقاد من بهتر است بهجای برخورد با این موارد زیرساختهای لازم برای ازدواج آسان را فراهم کنیم تا همه مشکلات حل شود. نماینده ساوجبلاغ افزود: اگر تمام هموغم خود را شناخت مشکلات جوانان بهویژه در خصوص ازدواج قرار دهیم و به هر قیمتی که شده، بودجههایی را به این امر اختصاص دهیم میتوانیم تا حدی این موضوع را حل کنیم.
به اعتقاد وی میتوان از بسیاری هزینههای اضافی در کشور که صرف همایشها و سمینارهای بینتیجه میشود کاست و باهمان پول تسهیلات و مقدمات ازدواج ساده را فراهم کرد.
کیایی نژاد با اشاره به رشد ازدواجهای سفید در جامعه گفت: این موضوع خلاف شرع است و بههیچوجه پذیرفته نیست؛ اما فراموش نکنیم که پیشگیری بهتر از درمان است یعنی اگر فرصت و امکان ازدواج جوانان مهیا باشد به این مرحله نمیرسیم.
وی با تأکید بر اینکه باید درمان این دردها را پیدا کرد، گفت: مجلس و دولت باید فکر اساسی کنند و همه ابزارها و توان قانونی و نظارتی خود را به کار گیرند.
این نماینده مجلس با اشاره به اینکه همه نمایندگان در حوزههای انتخابیه خود با مشکلات مردم از نزدیک مواجه میشوند گفت: در حوزه خود بنده حدود 1500 نفر جوان بیکار وجود دارد؛ طبیعی است که اینها نمیتوانند ازدواج کنند و تشکیل خانواده دهند. بهعبارتدیگر بستر رشد همین خانههای مجردی و زندگی باهم خانهها و مسائل شبیه به آن فراهم است.
وی تأکید کرد: اگر بودجهای باشد میتوانیم این مشکلات را حل کنیم زیرا جوانان عزیز و متدین ما نیز عمیقاً به این سبک زندگی گرایش ندارند و با زمینهسازی مناسب در اجتماع میتوان این مشکلات را از میان برد.
بههرحال آمارهایی که از افزایش طلاق و کاهش ازدواج حکایت میکنند، نشان میدهد که بستر ترویج این سبک از زندگی در جامعه فراهم است و اتفاقاً با مشکلات اقتصادی موجود جامعه نیز تشدید میشود لذا بهتر است که مسئولان مربوطه همسو با زمینهسازیهای فرهنگی برای حل مشکلات اقتصادی جوانان نیز فکری کنند.