نایب رییس هیئت مدیره انجمن علوم پرتونگاری کرمانشاه در زمینه خصوصی‌سازی مراکز تصویربرداری پزشکی هشدار داد.
به گزارش تابناک و به نقل از ایسنا،نسرین شرفی با بیان اینکه پرتوهای یونساز به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می‌شوند، گفت: امروزه حدود نیمی از تشخیص‌های پزشکی که منجر به تصمیمات قاطع می‌شود بر پایه معاینات و تشخیص‌هایی است که با استفاده از پرتوهای یونساز مانند ایکس و گاما انجام می‌شود.
وی تصریح کرد: رادیوتراپی هم که در آن از پرتوهای یونساز استفاده می‌شود، امروزه یکی از مهم ترین و موثرترین روش‌های درمانی است که در کنار جراحی و شیمی درمانی برای درمان تسکینی و شفابخش در بیماری سرطان به کار می‌رود.
شرفی استفاده از پرتوهای یونساز را مشابه شمشیر دولبه‌ای دانست که هم می‌تواند سودمند باشد و هم در صورت استفاده نابجا مضر و زیان آور باشد.
شرفی با بیان اینکه کاربرد غیرضروری و بیش از اندازه پرتوهای یونساز در پزشکی برای تشخیص بیماری‌ها می‌تواند باعث بروز عوراض سوء ناشی از این پرتوها شود، گفت: این پرتوها در صورت کابرد غیرضروری می‌تواند احتمال بروز سرطان و یا ناهنجاری‌های ژنتیکی را افزایش دهد.
وی تصریح کرد: تابش گیری‌های بیش از حد بخصوص در کودکی و نوجوانی و دوران بارداری باعث افزایش دز ژنتیکی موثر جامعه می‌شود که می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های ژنتیکی و انواع سرطان‌ها را در نسل بعد افزایش دهد و به این ترتیب میزان شیوع این بیماری‌ها در جامعه بیشتر شود.
شرفی تابش گیری‌های بیش از حد و غیرضروری گذشته را عامل افزایش میزان شیوع سرطان در جامعه امروز عنوان کرد.
وی در ادامه در خصوص راهکارهای کاهش آسیب پرتوهای یونساز، اظهار کرد: استفاده از روش‌های تصویربرداری پزشکی مانند سی‌تی‌اسکن و پزشکی هسته‌ای تنها یکی از راه‌های دستیابی به تشخیص دقیق بیماری‌ها و اختلالات موجود در بدن است و این روش‌ها جز در مواردی که ناگزیر به استفاده از آنها برای تشخیص دقیق بیماری هستیم نباید به کار گرفته شوند.
وی افزود: همچنین در صورت ضرورت تصویربرداری تشخیصی با پرتوهای یونساز باید قوانین و مقررات مصوب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نیز سازمان انرژی اتمی ایران در خصوص بکارگیری این پرتوها کاملا رعایت شود.
نایب رییس هیئت مدیره انجمن علوم پرتونگاری کرمانشاه یکی از راه‌های اجتناب از عوارض ناشی از تابش گیری‌های پزشکی را ثبت دقیق موارد تابش‌گیری افراد در پرونده پزشکی آنها عنوان کرد و افزود: این کار باعث می‌شود که در مواقع ضرور که نیاز به اطلاعات تابش‌گیری افراد است با مراجعه به پرونده پزشکی افراد دز تشعشع دریافتی بیمار تخمین زده شود و بر مبنای آن در مورد پرتوگیری مجدد تصمیم‌گیری کرد، کاری که امروزه اصلا وجود ندارد و هیچ ثبت و بایگانی در این خصوص در کشور مشاهده نمی‌شود.
وی تصریح کرد: این کار باعث می‌شود که هر پزشک با دسترسی به اطلاعات مربوط به تابش‌گیری و تصویربرداری‌های قبلی بیمار از درخواست تصویربرداری‌های تکراری و غیرضروری خودداری کرده و به این ترتیب مانع از پرتوگیری غیرضروری بیمار شود.
شرفی پرهیز از نگاه تجاری به مراکز تصویربرداری پزشکی را راه‌حل موثر دیگر در این زمینه عنوان کرد و افزود: نباید به مراکز تصویربرداری پزشکی به عنوان واحدهای اقتصادی که انتظار سوددهی از آنها داریم نگاه شود.
وی افزود: این نوع نگاه موجب اتخاذ سیاست‌هایی برای افزایش تعداد مراجعه‌کنندگان به این مراکز و متعاقب آن افزایش تابش‌گیری مردم خواهد شد و افزایش احتمال وقوع عوارض زیانبار ناشی از پرتوها را در جامعه به دنبال خواهد داشت.
شرفی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر این نوع نگاه با افزایش بار کاری در این مراکز موجب غیراستاندار شدن دستگاه‌های تصویربرداری به دنبال استفاده زیاد می‌شود که می‌تواند باعث افزایش خطا در میزان دز (مقدار) تابش به بیماریان و یا در مواردی کاهش کیفیت تصاویر تهیه شده شود که این موضوع نیاز به تکرار مجدد تصویربرداری را ضروری می‌سازد که این مساله نیز منجر به تابش‌گیری بیش از حد بیمار می‌شود.
وی با بیان اینکه کارکنان مراکز تصویربرداری همراه در معرض خطر تابش پرتوهای احتمالی و بروز عوارض ناشی از این پرتوها هستند، گفت: کارکنان مراکز تصویربرداری پزشکی از دانش و مهارت لازم برای تصویربرداری پزشکی و نیز حفاظت بیمار در برابر عوراض ناشی از پرتوهای یونساز برخوردار هستند، به گونه‌ای که با کاربرد تکنیک‌های علمی و نیز رعایت اصول کاربردی حفاظت در برابر اشعه که توسط سازمان‌های بین‌المللی ابلاغ شده‌اند عوارض ناشی از این پرتوها را به حداقل ممکن و در محدوده استانداردهای تعیین شده می‌رسانند.
شرفی افزود: متاسفانه این افراد به دلیل کار در چنین محیط های پرخطری بطور مدارم در معرض خطرات ناشی از تشعشعات قرار دارند و در این رابطه قوانین و دستورالعل‌هایی نیز برای حفاظت این کارکنان در نظر گرفته شده است که از جمله آن می‌توان به کاهش ساعت کاری، افزایش مرخصی سالیانه و نیز پایش دوره‌ای آنان به لحاظ میزان دریافت تشعشعات اشاره کرد.
نایب رییس هیئت مدیره انجمن علوم پرتونگاری کرمانشاه تصریح کرد: متاسفانه یکی از تبعات نگاه تجاری و در واقع بنگاه پول‌سازی به مراکز تصویربرداری پزشکی موجب کاهش کارکنان این مراکز در قالب تعدیل نیرو برای سوددهی بیشتر است.
وی افزود: این امر موجب شده احتمال تابش گیری کارکنان این مراکز و به تبع آن عواض زیانبار در آنان تا حد زیادی افزایش یابد.
شرفی تصریح کرد: از طرف دیگر این کار موجب شده تا دقت کار در این مراکز کاهش یابد که همین مساله می‌تواند احتمال خطا را در حین تصویربرداری افزایش داده و در نهایت منجر به تکرار آزمایش و تبعات بعدی آن شود.
این کارشناس ارشد رادیوبیولوژی و حفاظت پرتویی با ابراز نگرانی فعالان حوزه سلامت از خصوصی‌سازی مراکز رادیولوژی دولتی، گفت: این امر علاوه بر افزایش عوارض زیانبار پرتوها منجر به هدررفتن سرمایه هم در موضوع استهلاک دستگاه‌های پرتوتشخیصی و هم هزینه‌های ناشی از درمان سرطان‌ها و آسیب‌های دیررس ناشی از تشعشعات ایکس و گاما می‌شود.
وی افزود: این کار موجب می‌شود تا دولت در آینده‌ای نه چندان دور متحمل زیان‌های سنگینی در حوزه درمان عوارض ناشی از استفاده بی‌حساب و کتاب از تشعشعات در مراکز تصویربرداری شود.
شرفی اظهار کرد: با توجه به موارد گفته شده باید از هرگونه نگاه تجاری به مراکز تصویربرداری پزشکی اجتناب کرد.
وی افزود: همچنین درخواست تصویربردداری پزشکی باید با دقت و پس از معاینه بالینی دقیق بیمار توسط پزشک و بررسی روش‌های تشخیصی کم‌خطرتر و تنها در صورتی که فواید و منافع تصویربرداری با پرتوهای یونساز بیشتر از مضرات آن باشد صورت گیرد.
وی افزود: ابتدا تشخیص بالینی باید به نحو احسن انجام شده و در صورت عدم تشخیص قطعی در بعد بالینی اقدام به تشخیص کلینیکال (تصویربرداری و آزمایشات) انجام شود.