در نشست بررسی نقش آموزه‌های دینی در معماری اسلامی مطرح شد؛
عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان مساجد را گالری انواع هنرهای اسلامی دانست و گفت: هنر اسلامی نشانه‌ای از حیات ابدی است.
به گزارش تابناک قم، احمد منتظر القائم در کرسی نقد و بررسی نقش آموزه‌های دینی در هنر معماری اسلامی که شامگاه یکشنبه در حاشیه دومین نمایشگاه دستاورهای پژوهشی و فناوری دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد، اظهار داشت: هنر اسلامی از مسجد شروع شد و اولین بنا در عصر نبوی ساخت و طراحی مسجد النبی(ص) بوده است که پس از آن تمدن نوین در عربستان شکل گرفت.
وی با بیان اینکه مساجد اسلامی گالری انواع هنرهای اسلامی هستند و تمام وجود این اثر به اسلام بستگی دارد، گفت: تمام فنون و معماری و هنرهای دیگر تمدن‌ها که مغایرت با اسلام نداشت نیز به کار گرفته شد و در خدمت اسلام و معماری اسلامی قرار گرفت.
عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان با اشاره به اینکه هنر اسلامی نشانه‌ای از حیات ابدی است و دارای هارمونی، تقارن و همبستگی است، افزود: هنر اسلامی نشانه زبایی خلقت است و هنرمندان اسلامی تلاش داشتند محیط مسجد را با این هنر محیطی زیبا، آرام و مناسب برای سلامت معنوی بشر درست کنند.
وی با بیان اینکه آثار معماری اسلامی متنوع است، تصریح کرد: نخستین مساجد اسلامی مسجد جامع بصره، جامع کوفه، مسجد الاقصی، جامع الازهر، جامع بغداد و دیگر بلاد بود که مظاهر هنر اسلامی هستند و مسلمانان وقتی خودشان شهری را تأسیس می‌کردند اول مسجد جامع را بنا می‌کردند و بعد شهر را در اطراف آن می‌ساختند.
منتظر القائم در ادامه به استفاده از هنر معماری اسلامی در برخی مساجد و مکان‌های مذهبی در دوره‌های مختلف تاریخ پرداخت و گفت: هنرمندان اسلامی مساجد را از دوره سامانیان و آل بویه و سپس سلجوقی و ایلخانی، تیموری و صفوی ساختند و علاوه بر مساجد در قصرها، عمارت‌ها، ابنیه، ظروف، دیوارها و فرش‌ها از نماد و هنر اسلامی برای تزیین استفاده می‌شد.
آثار اسلامی نباید موجب غفلت شوند
در ادامه این کرسی حجت الاسلام رضا کرمی از اساتید حوزه و دانشگاه طی سخنانی اظهار داشت: نقش آموزه‌های دینی در معماری اسلامی از سه منظر آموزه‌های دین، باستان شناسی آثار اسلامی و تمدن اسلامی قابل طرح است.
وی گفت: نقش آموزه‌های دینی در هنر اسلامی گاهی بازدارنده و گاهی جلوبرنده است گاهی از باب نفی و گاهی از باب اثبات است که باید به این موضوع توجه نماییم.
این استاد حوزه با بیان اینکه آموزه‌های دین در قالب اندیشه و افکار به صورت نظری و در قالب احکام و فقه اسلامی به صورت عملی ظاهر می‌شود، افزود: در آثار هنری نیابد غفلت ترویج شود بلکه هنر اسلامی بیشتر خواهان ذکر است.
مسجد تجلی‌گاه معماری و هنر اسلامی
وی تصریح کرد: نقش آموزه‌های دینی در مساجد تجسم پیدا کرده و مسجد تجلی‌گاه معماری و هنر اسلامی بوده چرا که مسجد به عنوان رکن شهر و جامعه اسلامی مطرح بوده است.
استاد انشگاه تهران به تمدن اسلامی از نگاه مستشرقین و از نگاه محققان اسلامی پرداخت و افزود: مستشرقین در رابطه با هنر اسلامی می‌گویند که یا اسلام دارای هنر نیست و هنر اسلامی مصادره هنر ملل مستصرفه است و یا اگر هست اقتباسی است و خواستگاه درونی برای هنر اسلامی قائل نیستند.
وی عنوان کرد: برای پیدا کردن آموزه‌های دین اسلام در آثار هنری دو امر مسلم است؛ یکی این است که اسلام زایشگر هنر است و دوم اینکه آموزه‌های دینی در آثار هنر اسلامی آشکار است و نیاز سنجی معماری اسلامی بر اساس هنر است.
طرحی را تعریف کنیم در معماری که نماد جمهوری اسلامی شود
حجت الاسلام تقی قرائتی نیز در این کرسی طی سخنانی اظهار داشت: خداوند خود را احسن الخالقین و اولین هنرمند معرفی کرده است.
وی گفت: اگر بخواهیم سیر تاریخی را از جهت احکام مسجد بیان کنیم می‌بینیم که پیامبر(ص) در ساخت مسجد النبی به خوبی از هنر جغرافیا و تعیین دقیق جهت قبله استفاده کرده است و مهم به نقش کشیدن این‌ها بوده است.
رئیس مؤسسه مسجد تصریح کرد: چطور وقتی در ساختمان‌هایی هستیم که در ساخت آن از غرب الگو گرفته، می‌خواهیم در مورد هنر معماری اسلامی سخن بگوییم.
وی با بیان اینکه باید به گونه‌ای هنر را نمایش دهیم که آثار هنر اسلامی در آن نمایان باشد، گفت: در این دوره از تاریخ و با وجود تحول بیداری در خاورمیانه باید هنرهای اسلامی خود را بیش از پیش به جهان عرضه کنیم.
حجت الاسلام قرائتی با اشاره به اینکه فقط خدا هنر را خوب می‌خرد، افزود: مسجد گالری هنر پایدار است همانند مسجدی که در قلب اسپانیا قرار دارد گرچه مسلمانی در آنجا نیست اما هنر اسلامی وجود دارد.
وی ادامه داد: هنر این است که مؤمن باشیم نه این که با مسجد بگوییم ما هنرمندیم و باید هنر را در افکار و معنویات وارد کنیم.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه فرهنگ صفویه بعد از 400 سال افول هنوز خود را با مسجدهایش به رخ ما می شکد، گفت: تا کنون ما هنر انقلاب نداشته‌ایم و باید طرحی تعریف کنیم در معماری که نماد جمهوری اسلامی وجود داشته باشد.
منبع: مهر
