در 80 سال گذشته جمعیت ایران هفت برابر شده است. بدیهی است توسعه جمعیت، توسعه صنعت و کشاورزی و شهرنشینی را در پی دارد بنابراین ما به مرز بحران آبی نزدیک می‌شویم.
بحران آب نزدیک است. سونامی آب در راه است. لزوم صرفه جویی در مصرف آب و بهینه سازی. قیمت آب باید واقعی شود.
اینها جملاتی است که این روزها زیاد در مورد آن شنیده می شود. نگاهی اجمالی به جغرافیای ایران نشان می دهد که کشور ما به طور کلی سرزمینی خشک است. جز دامنه های مشرف به دریای خزر کوه های البرز و نیز دامنه های غربی کوهستان زاگرس که از بارش نسبتاً قابل توجهی برخوردارند، بقیه نواحی کشور کمابیش از این موهبت طبیعی محروم هستند و اغلب جزو خشک ترین نواحی کره زمین به شمار می آیند. حداکثر بارندگی در دامنه های شمالی البرز (استان گیلان) به حدود 2000 میلی متر در سال بالغ می شود. در خشک ترین نواحی که دشت های مرکزی و شرقی کشور هستند هم میزان بارندگی از 100 میلی متر تجاوز نمی کند. طورکلی آب و هوای ایران از جبهه های غربی یا مدیترانه ای متأثر است. منتها جبهه های بارش زای غربی به دلیل برخورد با ارتفاعات غرب کشور تغییر مسیر می دهند و به سوی شمال شرقی منحرف می شوند و در نتیجه بارش خود را به استان های آذربایجان و اردبیل و دامنه های شمالی کوه های البرز فرو می ریزند و درون بوم ایران را از نعمت بارندگی محروم می کنند. ایران در حالی جزو کشورهای خشک دنیا قرار دارد که نگاهی به آمار مصرف آب در کشور نشان می دهد سرانه مصرف آب در ایران بسیار بالاست و عدم رعایت الگوی مصرف توسط مشترکان بحران کم آبی دامن می زند.
در 80 سال گذشته جمعیت ایران هفت برابر شده است. بدیهی است توسعه جمعیت، توسعه صنعت و کشاورزی و شهرنشینی را در پی دارد بنابراین ما به مرزها بحران آبی نزدیک می‌شویم.
تهران اما به عنوان پرجمعیت ترین و مهمترین شهر ایران در حالی که بیش از 16 درصد از جمعیت کشور را درخود جای داده است، تنها 2 درصد از منابع ابی کشور را در اختیار دارد.
مصرف آب در شهر تهران 240 لیتر به ازای هر نفر است. با شرایط این روزهای سدها و کاهش بارش‌ها، افزایش تبخیر و نفوذ آب در زمین ، هر نفر روازنه نباید بیشتر از 120 تا 150 لیتر مصرف کند. در کشورهای پیشرفته و پرباران این رقم 100 تا 110 لیتر است، در صورتی که ایران جزو کشور های کم آب و خشک محسوب می شود.در شهر تهران در حدود 25 درصد هدر رفت واقعی و ظاهری وجود دارد ، هدر رفت واقعی آبی است که از تجهیزات ناشی می شود که 11 درصد هدر رفت داریم و هدر رفت ظاهری هم از خطای اندازه گیری کنترها یا انشعاب های غیرمجاز ناشی می شود.
آب تهران به غیر از منابع زیرزمینی از سدهای امیر کبیر،لتیان،لار،طالقان،ماملو و کرج تامین می شود.
طبق گفته کارشناسان حجم آب مصرفی پایتخت نشینان دوبرابر استاندارد جهانی است.
این در حالی است که متاسفانه ساکنان پایتخت آن چنان که باید و شاید به هشدارهای کارشناسان و مسئولان در خصوص بحران اب توجه نشان نمی دهند و مصرف بی رویه مانند شستشوی خودرو و حیاط یا باز گذاشتن شیر آب در باغچه از جمله مواردی است که هنوز چشم را می آزارد. نگاهی به میزان مصرف آب در پنجشنبه هفته گذشته در تهران نشان می دهد که در این روز
دو میلیون و ٥٩٢هزار متر مکعب آب درپایتخت مصرف شد.
این میزان در مقایسه با روز مشابه سال گذشته ١,٥ درصد افزایش داشته است.
جمع مصرف آب تهران از آغاز امسال نیز به ٩٢٦میلیون و ٩٦هزار متر مکعب رسیده است.
این در حالی است که حجم آب سدهای تامین‌کننده آب تهران تا این تاریخ به قرار زیر بوده است :
کرج: ٥٩میلیون متر مکعب.
لتیان: ٢٤میلیون متر مکعب.
لار: ١٣میلیون متر مکعب.
طالقان: ١٤٤میلیون متر مکعب
به هر حال به نظر می رسد بحران آب در کشور ما و به خصوص در تهران بسیار جدی است. مصرف درست و بهینه و صرفه جویی در مصرف این نعمت خدادادی موجب می شود شهروندان هم سهمی در مقابله با بحران کم آبی داشته باشند.
هر چند هم اکنون اقداماتی مانند قطع کردن آب مشترکان پرمصرف،جلوگیری از اتلاف و هدر رفت آب ،نصب کنتور در هر واحد مسکونی آپارتمانی و کاهش فشار آب ،استفاده از شیرآلات و لوازم استاندارد واستفاده از آب فاضلاب تصفیه شده برای زمین های کشاورزی استان در دستور کار قرار دارد اما بهترین راه مبارزه با این مشکل مصرف بهینه توسط شهروندان ورعایت الگوی مصرف است.
تعامل با سایر کشورها و استفاده از تجربیات آنها، تعویض لوله‌های اصلی انتقال آب برای جلوگیری از نشت آب،تاسیس شبکه صنعتی جمع آوری و تصفیه فاضلاب های خانگی و غیره ، تعیین قیمت منطقی برای آب، تغییر روش کشت و نوع آبیاری کشاورزی از روش غرقابی به روش قطره ای یا موضعی از جمله راهکارهای کوتاه مدتی است که می تواند در دستور کار وزارت نیرو قرار گیرد.
نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که قیمت آب در ایران بسیار ارزان است و همین مساله موجب می شود مردم آن طور که باید به مدیریت مصرف توجه نشان ندهند. در شرایطی که منابع بسیار محدود است و مردم هم رعایت نمی کنند،افزایش قیمت می تواند انگیزه ای برای مدیریت مصرف باشد.
در حال حاضر در شهرهای بزرگی مانند تهران، حجم زیادی از آب های زیرزمینی صرف آبیاری سطح چمن ها می شود، با توجه به تحلیل رفتن منابع آبهای زیرزمینی موجود، بهتر است از چمن مصنوعی استفاده شود.
در کنار این موارد آموزش صحیح به مردم برای صرفه جویی و مضرات خشکسالی می تواند تاثیر زیادی در مصرف بهینه اب داشته باشد و البته در این بین صدا و سیما نقش بسیار مهمی دارد.
به هر حال طبیعت هشدارهای لازم را به ساکنان خود داده است. فردا دیر است. مسئله کمبود آب مسئله ای جدی است. با به فراموشی سپردن وقایعی که اجتناب ناپذیر هستند، امکان وقوع آن از بین نمی رود.
منبع: تابناک
